Σταυρούλα Γάτσου: Η επιστροφή του Δεύτερου είναι δροσερό νερό μουσικής και παιδείας σε μια πνευματική έρημο.
Η Σταυρούλα Γάτσου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, σπούδασε στη Γαλλία και τώρα ζει στις Βρυξέλλες. Στην όλη, μέχρι τώρα πορεία της, στις αποσκευές της κουβαλά πάντα την Ελλάδα, την οποία φέρνει στο προσκήνιο σε κάθε ευκαιρία που βρίσκει.
Συστήνει ουσιαστικά την Ελλάδα στη πραγματική της εικόνα πέρα από
αυτό που μπορεί να έχουν στο μυαλό τους οι κάτοικοι του εξωτερικού. Την
συναντούμε κάθε Κυριακή στο radiopanik.org , με την εκπομπή η " Η Ελλάδα
ταξιδεύει", αρθρογραφεί, είναι μέλος της ομάδας Cross Art και βρίσκει
καταφύγιο στη ποίηση. Μίλησα μαζί της με αφορμή την έκδοση της ποιητικής
της συλλογής Εργαλεία πολέμου για τους αιχμάλωτους του έρωτα , από τις
εκδόσεις Σαιξπηρικόν και την βρήκα ταυτόχρονα να προετοιμάζεται
πυρετωδώς και για την αναμετάδοση της εκπομπής της, κάθε Παρασκευή 5μ.μ.
με 6μ.μ. ώρα Ελλάδος, από το Δεύτερο Πρόγραμμα της αυτοδιαχειριζόμενης
Ελληνικής Ραδιοφωνίας.
Καταρχάς, μιας και σας βρίσκω στη προετοιμασία, να ξεκινήσω από τη συνεργασία που προέκυψε με το Δεύτερο Πρόγραμμα. Πως νιώθετε που το Δεύτερο Πρόγραμμα επέστρεψε, έστω και μέσω του διαδικτύου και συνεχίζει την προσπάθειά του να βρίσκεται σε επικοινωνία με τους Έλληνες του εξωτερικού;
Η επιστροφή του Δεύτερου είναι δροσερό νερό μουσικής και παιδείας σε μια πνευματική έρημο. Προσωπικά, ξεδίψασα. Μεγάλωσα με την ΕΡΑ και το θέατρο της δευτέρας. Λατρεύω τα ραδιοφωνικά θεατρικά και έχω ανάγκη να ακούω καλή ελληνική μουσική. Σαν και μένα υπάρχουν πολλοί. Πιο πολλοί από όσο ίσως νομίζαμε. Τα πρώτα νούμερα για την επισκεψιμότητα του Δευτέρου μιλούνε για 30 000 με 40 000 επισκέπτες την μέρα. Είναι σαφές νομίζω πως είναι πολύς ο κόσμος που νιώθει ότι το αισθητήριο πολιτισμού του υποτιμάται με ό,τι παρουσιάζεται και προσφέρεται. Αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο. Η δική μου εκπομπή βασίζεται πολύ στην μετάδοση μέσω ίντερνετ. Η Ελλάδα Ταξιδεύει κάθε Κυριακή εδώ και δυο χρόνια περίπου μέσω του Radiopanik εναλλακτικό τοπικό ραδιοσταθμό των Βρυξελλών στους 105,4FM για την πόλη, αλλά κυρίως μέσω της ιστοσελίδας του. Οι ακροατές μας βρίσκονται σε όλη την Ευρώπη και είχα και κάποιες επισκέψεις κι από άλλες ηπείρους. Για τη δική μου τη γενιά στο εξωτερικό η χρήση του διαδικτύου με την ελληνική πραγματικότητα αλλά και η ιντερνετική ραδιοφωνική εμπειρία είναι κάτι το πολύ φυσικό. Για τους απανταχού Έλληνες είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μπορούν να έχουν επαφή με το πολιτιστικό πνευματικό γίγνεσθαι της χώρας και τη συνέχεια της γλώσσας. Η ραδιοτηλεόραση και οι νέες τεχνολογίες είναι ένα εργαλείο που αξιοποιείται από όλες τις γενιές σε όλα τα μήκη και πλάτης της γης όπου υπάρχουν ‘Ελληνες, και πιστέψτε με, υπάρχουν σχεδόν παντού. Όταν άρχισε η επαναλειτουργία του ως αυτοδιαχειριζόμενη ελληνική ραδιοφωνία προσπάθησα να έρθω σε επαφή με τους υπεύθυνους. Άκουσαν την εκπομπή μου και συμφωνήσαμε για την αναμετάδοση. Γίναν όλα σχετικά απλά γιατί ήταν οι λέξεις που ειπώθηκαν τέτοιες, και η ανάγκη ειλικρινής και αληθής. Που θα βρείτε αλλού εκπομπές όπου Έλληνες ποιητές καλούνται και παρουσιάζονται και συζητάνε; Που θα βρείτε εκπομπή που προσφέρει πληροφορίες για τα έθιμα της αποκριάς ή της καθαρά δευτέρας από συγκεκριμένα βιβλία και σοβαρές αναφορές; Αυτά με ενδιαφέρουν, και αυτά προτείνει το μετα-Δεύτερο. Στο εξωτερικό έχουμε μεγάλη ανάγκη από καλή ελληνική ραδιοφωνία και τηλεόραση και όχι το σαλόνι το μέγα. Το ραδιόφωνο επέστρεψε. Ακόμη και αν όπως βλέπω πολύ ελάχιστα μίντια αναφέρονται στο γεγονός αυτό. Οπότε χαρά μου που το κουβεντιάζουμε. Και χαίρομαι που Η Ελλάδα Ταξιδεύει στο Μετα-Δεύτερο κάθε Παρασκευή. Είναι και μια ευκαιρία να ακουστεί η φωνή μας από τις Βρυξέλλες στο ευρύτερο σκεπτόμενο ελληνικό κοινό. Και αυτό λέει πολλά.
Οι Έλληνες που μένουν στο εξωτερικό, έχουν αντιληφθεί το μέγεθος της κρίσης που υπάρχει στην Ελλάδα; Ποιες είναι οι αντιδράσεις που συναντάτε στην επαφή μαζί τους.
Κατά τη γνώμη μου είναι σήμερα πολύ δύσκολο να πεις ότι βιώνεις στο πετσί σου αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα αν δεν είσαι εκεί. Όμως θα ήταν άδικο να πει κανείς ότι οι Έλληνες του εξωτερικού δεν έχουν επίγνωση του τι συμβαίνει. Είναι στην πλειοψηφία σε διαρκή επαφή με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Οι μετακινήσεις είναι πλέον εντός Ευρώπης σχετικά εύκολες. Υπάρχει το διαδίκτυο. Οι πιο πολλοί έχουν οικογένειες, σπίτια στην Ελλάδα. Είναι, είμαστε, Έλληνες. Φυσικά και όλα αυτά αγγίζουν. ‘Αλλους από πολύ κοντά, άλλους λίγο μακρύτερα. Με το νέο κύμα μετανάστευσης της κρίσης και των ιστοριών τους, γινόμαστε και μάρτυρες αυτής. Στο σύνολό τους οι Ελληνικές κοινότητες, τα δίκτυα των Ελλήνων, οι φίλοι, αποτελούν αυτόν τον καιρό σημεία φιλικής υποδοχής για όσους έρχονται από την Ελλάδα. Διαφέρει όμως κατά πολύ το πλαίσιο στο οποίο λειτουργούμε στις χώρες πχ της Ευρώπης που αποτελούν την καθημερινότητά μας, με αυτό το οποίο υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα. Δεν έχω να ανησυχήσω αν η περίθαλψή μου, κατά ένα μέρος κρατική, θα καλύψει ή όχι τα έξοδα στο νοσοκομείο, δεν θα δώσω φακελάκι. Θα πληρωθώ στο τέλος του μήνα. Δεν ανησυχώ αν θα μου κόψουν ή όχι τη σύνταξη ή τι θα μου μπει αυτό το μήνα στον λογαριασμό. Αυτά τα βιώνει κάνεις στο πετσί του. Και αυτά συμβαίνουν στην Ελλάδα. Οι Έλληνες εκτός βιώνουν αυτόν τον σπαραγμό με διαφορετικό τρόπο. Όμως στ’ αλήθεια πιστεύω πως σπαράζει όλη η Ελλάδα. Κι είμαστε όλοι κομμάτια της, οπουδήποτε.
Έχουμε την ευκαιρία, να σας ακούμε και κάθε Κυριακή στον radiopanik.org και οι ακροατές σας σαφώς δεν είναι μόνο Έλληνες αλλά και Βέλγοι. Πως αντιδρούν στο άκουσμα του Ελληνικού ήχου; Είτε πρόκειται για μουσική, είτε για ποίηση είτε για οτιδήποτε άλλο τους παρουσιάσετε;
Ο Radiopanik είναι ένας εναλλακτικός ραδιοσταθμός που λειτουργεί σε μορφή μη κερδοσκοπικού οργανισμού εδώ και 30 χρόνια. Είναι γνωστός ιδιαίτερα στους alternative κύκλους της πόλης, αλλά και ως σημείο έκφρασης. Μια μέρα σε ανύποπτο χρόνο και χώρο μιλούσα με έναν φίλο Βέλγο και μου είπε πως ακούει την ελληνική εκπομπή στο radiopanik γιατί του αρέσει η μουσική και ο ήχος της γλώσσας. Υπάρχει ενδιαφέρον στις Βρυξέλλες για την ανακάλυψη της κουλτούρας του άλλου. Δεν είναι λίγοι τέτοιοι ακροατές. Επίσης, οι άνθρωποι του πνεύματος ενδιαφέρονται για την ελληνική ποίηση την καλή ελληνική μουσική. Κάνω, προσπαθώ όσο το δυνατόν, να κάνω μεταφράσεις και παρουσιάσεις στα γαλλικά. Μεγάλοι συνθέτες, συγκροτήματα, παραδοσιακή, ροκ ή λαϊκή μουσική, τους παρουσιάζω, εξηγώ στα γαλλικά και αυτό βοηθάει. Από εκεί και πέρα φίλοι και άνθρωποι με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή και τους τραβούμε την προσοχή σε διάφορα θέματα και σκέφτομαι για παράδειγμα την εκπομπή με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και την μεταφορά γεγονότων που συμβαίνουν στην Αθήνα εν καιρώ κρίσης. Ο εναλλακτικός κόσμος στις Βρυξέλλες είναι πολύ ευαισθητοποιημένος στο ελληνικό θέμα και το τι συμβαίνει. Στο σύνολο νομίζω ότι βρίσκουν ενδιαφέρον. Η ιδιαιτερότητα της γλώσσας είναι καλοδεχούμενη και αυτό και στο πλαίσιο της δραστηριότητας του Radiopanik όσο και της μουσικής ως εναλλακτικής πρότασης.
Και ας έρθουμε και σε ένα άλλο κομμάτι της καθημερινότητας σας, τη ποίηση. Πως προέκυψε η ποίηση σαν μέσο έκφρασης;
Η ποίηση με συγκινούσε από μικρό παιδί. Πέρασαν χρόνια εφηβικά και νεότερης ωριμότητας που έγραφα –τελευταία ανακαλύπτω τετράδια ολόκληρα- αλλά ποτέ δεν είχα δώσει και πολύ σημασία. Πάντα ένιωθα – και μου το έλεγαν άλλωστε – πως είμαι ιδιαίτερος άνθρωπος. Όταν η ποίηση ξεπήδησε –η ποίηση άλλωστε μας βρίσκει όπου και να είμαστε (χαμόγελο) - ήταν αδύνατο να σταματήσει, και κάπου εκεί ένα ένα τα κομμάτια του παζλ άρχισαν να μπαίνουν στη θέση τους. Νιώθω ότι εκεί ανήκω. Νιώθω καλά σε αυτό το σύμπαν της ποίησης. Νιώθω σπίτι μου.
Το 2013 , εκδόθηκε η συλλογή ποιημάτων σας με τίτλο Εργαλεία πολέμου για τους αιχμάλωτους του έρωτα. Πείτε μου δυο λόγια πως προέκυψε αυτή η συλλογή και πως νιώθετε που εκδόθηκε στην Θεσσαλονίκη;
Πάλεψα πολύ για αυτή την πρώτη έκδοση. Δεν έγινε τυχαία. Ως κάτοικος του εξωτερικού ένας ποιητής είναι πολύ λίγο στα διάφορα κυκλώματα και τις γνωριμίες του χώρου για να τον προσέξει κανείς και να τον γνωρίζει, κι αυτό χρειάζεται. Όμως, αν είναι κάτι να γίνει γίνεται. Με περίσσιο κόπο, όμως γίνεται. Και άνθρωποι που εκτιμούν τα κείμενα υπάρχουν. Κάπως έτσι προέκυψε και αυτή η συνεργασία με τον Γιώργο Αλισάνογλου και το Σαιξπηρικόν. Το κυνήγησα και με τη βοήθεια και κάποιων φίλων έγινε πραγματικότητα. Κι εμείς οι θεσσαλονικείς έχουμε πάντα μια ιδιαίτερη σχέση με την πόλη μας κι ιδιαίτερα με τον πνευματικό της χώρο. Χαίρομαι που εκδόθηκε από το Σαιξπηρικόν στη Θεσσαλονίκη. Η συλλογή περιλαμβάνει ποιήματα του 2007 έως και το 2011 και θέλω να πιστεύω ότι γίνετε δεκτή ως ολοκληρωμένη δουλειά. Χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί πήρα ενθαρρυντικά σχόλια από πνευματικούς ανθρώπους που εκτιμώ. Ένα ποίημα από τη συλλογή μελοποιείται ήδη από την Πηγή Λυκούδη. Οι παρουσιάσεις που έγιναν ιδιαίτερα στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες έγιναν αφορμή για πραγματικό διάλογο και οι άνθρωποι που παραβρέθηκαν δεν ήρθαν από υποχρέωση. Κάτι έγινε, κάτι συνέβη. Η ποίηση και ο έρωτας είναι διακαώς επαναστατικές και πολιτικές πράξεις. Αυτό κατανοήθηκε από τη δουλειά μου και είμαι ευτυχής.
Είναι δύσκολο να μπουν οι λέξεις στη κατάλληλη σειρά, για να εκφραστούν όλα όσα νιώθετε; Είναι δύσκολο το ταξίδι για ένα ποιητή;
Δεν ξέρω αν είναι δύσκολο ή όχι. Για μένα, οι λέξεις, η ποίηση, έχει δικιά της ορμή και ύπαρξη. Ανυπομονώ κάθε φορά που αυτή η ροή του λόγου εκρήγνυται μέσα μου. Όμως δεν νοώ την ποίηση ως μια τεχνική εργασία –όχι ότι δεν απαιτείται η τεχνική- . Νιώθω ότι οι λέξεις πάντα μπαίνουν στη σωστή σειρά εάν ο δημιουργός υπάρχει σε κατάσταση και επαφή ειρηνική κι εγρήγορσης με τον εαυτό του και άρα τον κόσμο. Οπότε πιο πολύ νομίζω ότι είναι αυτή η κατάσταση που επιθυμώ να είναι διαρκής, παρά σπαζοκεφαλιάζομαι για τη σωστή σειρά των λέξεων. Όταν το ποίημα είναι –νιώσει- έτοιμο, το φωνάζει. Τότε η σειρά των λέξεων είναι η σωστή. Και γενικά για μένα η ποίηση πρέπει να ρέει και όχι να είναι αποτέλεσμα άγχους και σφιξίματος.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να μου εκμυστηρευτείτε ποιους ποιητές θαυμάζετε και ποιοι σας έχουν επηρεάσει στη γραφή σας;
Διαβάζω σχεδόν ότι σχετικό με την ποίηση πέφτει στα χέρια μου παλαιό και νέο. Αγαπώ την ποίηση κι η αλήθεια είναι ότι συνεχώς ανακαλύπτω όμορφα και νέα πράγματα κι αγαπάω ξανά κι εδώ κι εκεί. Υποκειμενικά ο πιο αγαπημένος μου είναι ο Γιώργος Σαραντάρης. Όμως, Σολωμός, Παλαμάς, Ρίτσος, Καβάφης, Βρεττάκος, Αναγνωστάκης και φυσικά Ελύτης, Καζαντζάκης, Καρούζος. Στ’ αλήθεια τους αγαπώ όλους. Είναι ο χρόνος που έχω για να μελετήσω. Τελευταία είχα χρόνο και διάβασα έργα του Βάρναλη, με συγκίνησε πολύ. Τον βάζω στους αγαπημένους. Αγαπώ πολύ επίσης την ισπανόφωνη ποίηση (Paz, Neruda,Vincente) την γαλλόφωνη ποίηση (Rimbaud, Verlaine, Apollinaire, Lautrémont). Είμαι και της γαλλικής σχολής αρκετά, με διευκολύνει και η γλώσσα.
Δημοσιεύτηκε στο :
http://www.postin.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=7813:%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B1-%CE%B3%CE%AC%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85-%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%B5%CF%81%CF%8C-%CE%BD%CE%B5%CF%81%CF%8C-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CF%83%CE%B5-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%AD%CF%81%CE%B7%CE%BC%CE%BF&Itemid=257
Καταρχάς, μιας και σας βρίσκω στη προετοιμασία, να ξεκινήσω από τη συνεργασία που προέκυψε με το Δεύτερο Πρόγραμμα. Πως νιώθετε που το Δεύτερο Πρόγραμμα επέστρεψε, έστω και μέσω του διαδικτύου και συνεχίζει την προσπάθειά του να βρίσκεται σε επικοινωνία με τους Έλληνες του εξωτερικού;
Η επιστροφή του Δεύτερου είναι δροσερό νερό μουσικής και παιδείας σε μια πνευματική έρημο. Προσωπικά, ξεδίψασα. Μεγάλωσα με την ΕΡΑ και το θέατρο της δευτέρας. Λατρεύω τα ραδιοφωνικά θεατρικά και έχω ανάγκη να ακούω καλή ελληνική μουσική. Σαν και μένα υπάρχουν πολλοί. Πιο πολλοί από όσο ίσως νομίζαμε. Τα πρώτα νούμερα για την επισκεψιμότητα του Δευτέρου μιλούνε για 30 000 με 40 000 επισκέπτες την μέρα. Είναι σαφές νομίζω πως είναι πολύς ο κόσμος που νιώθει ότι το αισθητήριο πολιτισμού του υποτιμάται με ό,τι παρουσιάζεται και προσφέρεται. Αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο. Η δική μου εκπομπή βασίζεται πολύ στην μετάδοση μέσω ίντερνετ. Η Ελλάδα Ταξιδεύει κάθε Κυριακή εδώ και δυο χρόνια περίπου μέσω του Radiopanik εναλλακτικό τοπικό ραδιοσταθμό των Βρυξελλών στους 105,4FM για την πόλη, αλλά κυρίως μέσω της ιστοσελίδας του. Οι ακροατές μας βρίσκονται σε όλη την Ευρώπη και είχα και κάποιες επισκέψεις κι από άλλες ηπείρους. Για τη δική μου τη γενιά στο εξωτερικό η χρήση του διαδικτύου με την ελληνική πραγματικότητα αλλά και η ιντερνετική ραδιοφωνική εμπειρία είναι κάτι το πολύ φυσικό. Για τους απανταχού Έλληνες είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μπορούν να έχουν επαφή με το πολιτιστικό πνευματικό γίγνεσθαι της χώρας και τη συνέχεια της γλώσσας. Η ραδιοτηλεόραση και οι νέες τεχνολογίες είναι ένα εργαλείο που αξιοποιείται από όλες τις γενιές σε όλα τα μήκη και πλάτης της γης όπου υπάρχουν ‘Ελληνες, και πιστέψτε με, υπάρχουν σχεδόν παντού. Όταν άρχισε η επαναλειτουργία του ως αυτοδιαχειριζόμενη ελληνική ραδιοφωνία προσπάθησα να έρθω σε επαφή με τους υπεύθυνους. Άκουσαν την εκπομπή μου και συμφωνήσαμε για την αναμετάδοση. Γίναν όλα σχετικά απλά γιατί ήταν οι λέξεις που ειπώθηκαν τέτοιες, και η ανάγκη ειλικρινής και αληθής. Που θα βρείτε αλλού εκπομπές όπου Έλληνες ποιητές καλούνται και παρουσιάζονται και συζητάνε; Που θα βρείτε εκπομπή που προσφέρει πληροφορίες για τα έθιμα της αποκριάς ή της καθαρά δευτέρας από συγκεκριμένα βιβλία και σοβαρές αναφορές; Αυτά με ενδιαφέρουν, και αυτά προτείνει το μετα-Δεύτερο. Στο εξωτερικό έχουμε μεγάλη ανάγκη από καλή ελληνική ραδιοφωνία και τηλεόραση και όχι το σαλόνι το μέγα. Το ραδιόφωνο επέστρεψε. Ακόμη και αν όπως βλέπω πολύ ελάχιστα μίντια αναφέρονται στο γεγονός αυτό. Οπότε χαρά μου που το κουβεντιάζουμε. Και χαίρομαι που Η Ελλάδα Ταξιδεύει στο Μετα-Δεύτερο κάθε Παρασκευή. Είναι και μια ευκαιρία να ακουστεί η φωνή μας από τις Βρυξέλλες στο ευρύτερο σκεπτόμενο ελληνικό κοινό. Και αυτό λέει πολλά.
Οι Έλληνες που μένουν στο εξωτερικό, έχουν αντιληφθεί το μέγεθος της κρίσης που υπάρχει στην Ελλάδα; Ποιες είναι οι αντιδράσεις που συναντάτε στην επαφή μαζί τους.
Κατά τη γνώμη μου είναι σήμερα πολύ δύσκολο να πεις ότι βιώνεις στο πετσί σου αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα αν δεν είσαι εκεί. Όμως θα ήταν άδικο να πει κανείς ότι οι Έλληνες του εξωτερικού δεν έχουν επίγνωση του τι συμβαίνει. Είναι στην πλειοψηφία σε διαρκή επαφή με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Οι μετακινήσεις είναι πλέον εντός Ευρώπης σχετικά εύκολες. Υπάρχει το διαδίκτυο. Οι πιο πολλοί έχουν οικογένειες, σπίτια στην Ελλάδα. Είναι, είμαστε, Έλληνες. Φυσικά και όλα αυτά αγγίζουν. ‘Αλλους από πολύ κοντά, άλλους λίγο μακρύτερα. Με το νέο κύμα μετανάστευσης της κρίσης και των ιστοριών τους, γινόμαστε και μάρτυρες αυτής. Στο σύνολό τους οι Ελληνικές κοινότητες, τα δίκτυα των Ελλήνων, οι φίλοι, αποτελούν αυτόν τον καιρό σημεία φιλικής υποδοχής για όσους έρχονται από την Ελλάδα. Διαφέρει όμως κατά πολύ το πλαίσιο στο οποίο λειτουργούμε στις χώρες πχ της Ευρώπης που αποτελούν την καθημερινότητά μας, με αυτό το οποίο υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα. Δεν έχω να ανησυχήσω αν η περίθαλψή μου, κατά ένα μέρος κρατική, θα καλύψει ή όχι τα έξοδα στο νοσοκομείο, δεν θα δώσω φακελάκι. Θα πληρωθώ στο τέλος του μήνα. Δεν ανησυχώ αν θα μου κόψουν ή όχι τη σύνταξη ή τι θα μου μπει αυτό το μήνα στον λογαριασμό. Αυτά τα βιώνει κάνεις στο πετσί του. Και αυτά συμβαίνουν στην Ελλάδα. Οι Έλληνες εκτός βιώνουν αυτόν τον σπαραγμό με διαφορετικό τρόπο. Όμως στ’ αλήθεια πιστεύω πως σπαράζει όλη η Ελλάδα. Κι είμαστε όλοι κομμάτια της, οπουδήποτε.
Έχουμε την ευκαιρία, να σας ακούμε και κάθε Κυριακή στον radiopanik.org και οι ακροατές σας σαφώς δεν είναι μόνο Έλληνες αλλά και Βέλγοι. Πως αντιδρούν στο άκουσμα του Ελληνικού ήχου; Είτε πρόκειται για μουσική, είτε για ποίηση είτε για οτιδήποτε άλλο τους παρουσιάσετε;
Ο Radiopanik είναι ένας εναλλακτικός ραδιοσταθμός που λειτουργεί σε μορφή μη κερδοσκοπικού οργανισμού εδώ και 30 χρόνια. Είναι γνωστός ιδιαίτερα στους alternative κύκλους της πόλης, αλλά και ως σημείο έκφρασης. Μια μέρα σε ανύποπτο χρόνο και χώρο μιλούσα με έναν φίλο Βέλγο και μου είπε πως ακούει την ελληνική εκπομπή στο radiopanik γιατί του αρέσει η μουσική και ο ήχος της γλώσσας. Υπάρχει ενδιαφέρον στις Βρυξέλλες για την ανακάλυψη της κουλτούρας του άλλου. Δεν είναι λίγοι τέτοιοι ακροατές. Επίσης, οι άνθρωποι του πνεύματος ενδιαφέρονται για την ελληνική ποίηση την καλή ελληνική μουσική. Κάνω, προσπαθώ όσο το δυνατόν, να κάνω μεταφράσεις και παρουσιάσεις στα γαλλικά. Μεγάλοι συνθέτες, συγκροτήματα, παραδοσιακή, ροκ ή λαϊκή μουσική, τους παρουσιάζω, εξηγώ στα γαλλικά και αυτό βοηθάει. Από εκεί και πέρα φίλοι και άνθρωποι με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή και τους τραβούμε την προσοχή σε διάφορα θέματα και σκέφτομαι για παράδειγμα την εκπομπή με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και την μεταφορά γεγονότων που συμβαίνουν στην Αθήνα εν καιρώ κρίσης. Ο εναλλακτικός κόσμος στις Βρυξέλλες είναι πολύ ευαισθητοποιημένος στο ελληνικό θέμα και το τι συμβαίνει. Στο σύνολο νομίζω ότι βρίσκουν ενδιαφέρον. Η ιδιαιτερότητα της γλώσσας είναι καλοδεχούμενη και αυτό και στο πλαίσιο της δραστηριότητας του Radiopanik όσο και της μουσικής ως εναλλακτικής πρότασης.
Και ας έρθουμε και σε ένα άλλο κομμάτι της καθημερινότητας σας, τη ποίηση. Πως προέκυψε η ποίηση σαν μέσο έκφρασης;
Η ποίηση με συγκινούσε από μικρό παιδί. Πέρασαν χρόνια εφηβικά και νεότερης ωριμότητας που έγραφα –τελευταία ανακαλύπτω τετράδια ολόκληρα- αλλά ποτέ δεν είχα δώσει και πολύ σημασία. Πάντα ένιωθα – και μου το έλεγαν άλλωστε – πως είμαι ιδιαίτερος άνθρωπος. Όταν η ποίηση ξεπήδησε –η ποίηση άλλωστε μας βρίσκει όπου και να είμαστε (χαμόγελο) - ήταν αδύνατο να σταματήσει, και κάπου εκεί ένα ένα τα κομμάτια του παζλ άρχισαν να μπαίνουν στη θέση τους. Νιώθω ότι εκεί ανήκω. Νιώθω καλά σε αυτό το σύμπαν της ποίησης. Νιώθω σπίτι μου.
Το 2013 , εκδόθηκε η συλλογή ποιημάτων σας με τίτλο Εργαλεία πολέμου για τους αιχμάλωτους του έρωτα. Πείτε μου δυο λόγια πως προέκυψε αυτή η συλλογή και πως νιώθετε που εκδόθηκε στην Θεσσαλονίκη;
Πάλεψα πολύ για αυτή την πρώτη έκδοση. Δεν έγινε τυχαία. Ως κάτοικος του εξωτερικού ένας ποιητής είναι πολύ λίγο στα διάφορα κυκλώματα και τις γνωριμίες του χώρου για να τον προσέξει κανείς και να τον γνωρίζει, κι αυτό χρειάζεται. Όμως, αν είναι κάτι να γίνει γίνεται. Με περίσσιο κόπο, όμως γίνεται. Και άνθρωποι που εκτιμούν τα κείμενα υπάρχουν. Κάπως έτσι προέκυψε και αυτή η συνεργασία με τον Γιώργο Αλισάνογλου και το Σαιξπηρικόν. Το κυνήγησα και με τη βοήθεια και κάποιων φίλων έγινε πραγματικότητα. Κι εμείς οι θεσσαλονικείς έχουμε πάντα μια ιδιαίτερη σχέση με την πόλη μας κι ιδιαίτερα με τον πνευματικό της χώρο. Χαίρομαι που εκδόθηκε από το Σαιξπηρικόν στη Θεσσαλονίκη. Η συλλογή περιλαμβάνει ποιήματα του 2007 έως και το 2011 και θέλω να πιστεύω ότι γίνετε δεκτή ως ολοκληρωμένη δουλειά. Χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί πήρα ενθαρρυντικά σχόλια από πνευματικούς ανθρώπους που εκτιμώ. Ένα ποίημα από τη συλλογή μελοποιείται ήδη από την Πηγή Λυκούδη. Οι παρουσιάσεις που έγιναν ιδιαίτερα στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες έγιναν αφορμή για πραγματικό διάλογο και οι άνθρωποι που παραβρέθηκαν δεν ήρθαν από υποχρέωση. Κάτι έγινε, κάτι συνέβη. Η ποίηση και ο έρωτας είναι διακαώς επαναστατικές και πολιτικές πράξεις. Αυτό κατανοήθηκε από τη δουλειά μου και είμαι ευτυχής.
Είναι δύσκολο να μπουν οι λέξεις στη κατάλληλη σειρά, για να εκφραστούν όλα όσα νιώθετε; Είναι δύσκολο το ταξίδι για ένα ποιητή;
Δεν ξέρω αν είναι δύσκολο ή όχι. Για μένα, οι λέξεις, η ποίηση, έχει δικιά της ορμή και ύπαρξη. Ανυπομονώ κάθε φορά που αυτή η ροή του λόγου εκρήγνυται μέσα μου. Όμως δεν νοώ την ποίηση ως μια τεχνική εργασία –όχι ότι δεν απαιτείται η τεχνική- . Νιώθω ότι οι λέξεις πάντα μπαίνουν στη σωστή σειρά εάν ο δημιουργός υπάρχει σε κατάσταση και επαφή ειρηνική κι εγρήγορσης με τον εαυτό του και άρα τον κόσμο. Οπότε πιο πολύ νομίζω ότι είναι αυτή η κατάσταση που επιθυμώ να είναι διαρκής, παρά σπαζοκεφαλιάζομαι για τη σωστή σειρά των λέξεων. Όταν το ποίημα είναι –νιώσει- έτοιμο, το φωνάζει. Τότε η σειρά των λέξεων είναι η σωστή. Και γενικά για μένα η ποίηση πρέπει να ρέει και όχι να είναι αποτέλεσμα άγχους και σφιξίματος.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να μου εκμυστηρευτείτε ποιους ποιητές θαυμάζετε και ποιοι σας έχουν επηρεάσει στη γραφή σας;
Διαβάζω σχεδόν ότι σχετικό με την ποίηση πέφτει στα χέρια μου παλαιό και νέο. Αγαπώ την ποίηση κι η αλήθεια είναι ότι συνεχώς ανακαλύπτω όμορφα και νέα πράγματα κι αγαπάω ξανά κι εδώ κι εκεί. Υποκειμενικά ο πιο αγαπημένος μου είναι ο Γιώργος Σαραντάρης. Όμως, Σολωμός, Παλαμάς, Ρίτσος, Καβάφης, Βρεττάκος, Αναγνωστάκης και φυσικά Ελύτης, Καζαντζάκης, Καρούζος. Στ’ αλήθεια τους αγαπώ όλους. Είναι ο χρόνος που έχω για να μελετήσω. Τελευταία είχα χρόνο και διάβασα έργα του Βάρναλη, με συγκίνησε πολύ. Τον βάζω στους αγαπημένους. Αγαπώ πολύ επίσης την ισπανόφωνη ποίηση (Paz, Neruda,Vincente) την γαλλόφωνη ποίηση (Rimbaud, Verlaine, Apollinaire, Lautrémont). Είμαι και της γαλλικής σχολής αρκετά, με διευκολύνει και η γλώσσα.
Δημοσιεύτηκε στο :
http://www.postin.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=7813:%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B1-%CE%B3%CE%AC%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85-%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%B5%CF%81%CF%8C-%CE%BD%CE%B5%CF%81%CF%8C-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CF%83%CE%B5-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%AD%CF%81%CE%B7%CE%BC%CE%BF&Itemid=257
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου