Ποίηση

Της Κατερίνας Σαμψώνα

Σκέψεις κρυμμένες σε λέξεις , μικρές προτάσεις που κρύβουν μια ολόκληρη ζωή , μια ζωντανή εικόνα. Ποίηση , γοητευτική σε ταξιδεύει,στην ευτυχία ή στη δυστυχία του έρωτα, του πολέμου και της αναζήτησης. Έλληνες ποιητές , που μας συντροφεύουν στασημαντικότερα γεγονότα της ζωής μας αλλά και της καθημερινότητας μας.

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

Ο Α.Βαλαωρίτης, ένας από τους σημαντικότερους επικολυρικούς ποιητές της Ελλάδας, γεννήθηκε στη Λευκάδατο 1824, ένα χρόνο πρινσυνθέσει ο Σολωμός τον Ύμνο προς την Ελευθερία. Ήταν γόνος οικογένειαςφημισμένων αρματωλών από το σόι του πατέρα του, ενώ ημητέρα του Αναστασία Τυπάλδου-Φορέστη ήτανκόρη γνωστής ευγενικής οικογένειας της Κεφαλληνίας. Σπούδασε πρώτα στη Λευκάδακι αργότερα στην ΙόνιοΑκαδημία, στην Κέρκυρα, με δασκάλους το σοφό Ασώπιο και το φημισμένο ελληνιστή Ιωάννη Οικονομίδη,στοσπίτι του οποίου και διέμενε κατά την τριετή φοίτησή του στην Ιόνιο Ακαδημία.

Σε ηλικία δεκαεπτά χρονών κάνει το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα, μαζί του, για να δει τα αρχαία μνημεία που τόσο λάτρευε, καθόσον του είχε εμφυσηθεί από το δάσκαλό του και η αγάπη για τα αρχαία ελληνικά οποία και γνώριζε στην εντέλεια. Στη συνέχεια επισκέφτηκε την Ιταλία και από εκεί πέρασε στην Ελβετία για τη συνέχεια των σπουδών του. Το 1844 πήρε στη Γενεύη το ανώτερο γυμναστικό πτυχίο και την ίδια χρονιά πήγε στο Παρίσι να σπουδάσει νομικά. Ένας τύφος τον ανάγκασε να διακόψει τις σπουδές του και να γυρίσει στηνΕλλάδα.

Ύστερα από δυο χρόνια τελειώνει στην Πίζα τη Νομική και αναγορεύεται διδάκτωρ «ομοφώνως και μετ' επαίνων». Παρά τις σπουδές στη Νομική, τον απορροφά επίσης η Ιστορία και η Φιλολογία, ως αντικείμενα μελέτης. Ταξίδεψε σε όλη τη Δύση, Ελβετία, Τυρόλο, Σκωτία και αλλού, μελέτησε τα μνημεία, τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς, την τέχνη και τη ζωή των λαών.

Λάτρης της ζωής και της περιπέτειας, με φλογερή ιδιοσυγκρασία, παίρνει μέρος στους αγώνες του φιλελεύθερου κινήματος τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ουγγαρία, μιας και πρόκειται για μια εποχή εθνεγερτικών κινημάτων ανά την Ευρώπη και τον κόσμο, που συνταιριάζουν απόλυτα με το φιλελεύθερο πνεύμα του γεροδεμένου και μεγαλόσωμου, όπως φημολογείται, ποιητή. Στα ταξίδια του στη Βενετία θα γνωριστεί με τον Αιμ.Τυπάλδο, καθηγητή της Ιστορίας, συγγραφέα και φίλο πολλών Ιταλών ποιητών, του Μόντη του Φώσκολου, του Μαντόνη. Το 1851 αρραβωνιάζεται και τον επόμενο χρόνο παντρεύεται την κόρη του συγγραφέα Ελοϊσία Τυπάλδου, μια κοπέλα με πλατιά μόρφωση. Το 1853 θα εγκατασταθούν στη Λευκάδα.

Ένα χρόνο αργότερα θα μεσολαβήσει με ποικίλους τρόπους για την απελευθέρωση της Ηπείρου, ενώ η αγγλική προστασία κρατά τα Επτάνησα στον κλοιό της, πράγμα που θα του στοιχίσει ένα νέο ταξίδι στην Ιταλία, όπου εξόριστος θα παραμείνει ένα χρόνο στο σπίτι του πεθερού του. Με το γυρισμό του έχει πεισθεί πλέον για την ενασχόλησή με την πολιτική, προκειμένου να βοηθήσει στην επίτευξη της ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα, για αυτό και προσχωρεί στους αντιπολιτευόμενους ριζοσπαστικούς, διασπώντας την μέχρι τότε θαυμαστή οικογενειακή, συντηρητικών πεποιθήσεων, ενότητα. Το 1857 , εκλέγεται στην προνομιούχο θέση του έπαρχου που του προσφέρουν οι Άγγλοι για να τον δελεάσουν, τονίζοντας πως η ψυχή του «δεν είναι προς πώληση».

Την ίδια χρονιά καθιερώνεται επίσημα ανάμεσα στους επιφανείς ποιητές με τη συλλογή του«Μνημόσυνα», που αποσπά διθυραμβικές κριτικές και του χαρίζει το χρυσό σταυρό του Σωτήρος, παράσημο του Βασιλέως Όθωνα. Επί επτά χρόνια, ως και το 1864 που θα γίνει η ένωση, θα έχει μια θριαμβική σταδιοδρομία τόσο ως ποιητής όσο και ως πολιτικός στην Ιόνιο Βουλή, όπου αντιπροσώπευε τη Λευκάδα. Στον Βαλαωρίτη ανήκει η σύνταξη της αναφοράς της Ιονίου Βουλής προς τη Βασίλισσα της Αγγλίας δια μέσω της οποίας δηλωνόταν η θέληση των Επτανήσων προς ένωση.

Πέραν αυτών ο ποιητής, που έβαλε την ποίηση στη φιλοπατρία και τη φιλοπατρία στην ποίηση, ήταν μέλος της κεντρικής επιτροπής του κρητικού επαναστατικού αγώνα, όπου κι εργάστηκε ακούραστα φέρνοντας το κρητικό ζήτημα στη βουλή παρά τα εμπόδια που του δημιούργησαν. Εν τέλει, απογοητευμένος από τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες και τους συμβιβασμούς που απαιτούσε η πολιτική ζωή, πικραμένος που χάθηκε κι ο αγώνας της Κρήτης, με αφορμή το επεισόδιο της συμπλοκής του στο κοινοβούλιο με πολιτικό του αντίπαλο, αποφάσισε να αποσυρθεί οριστικά από τα πολιτικά δρώμενα.

Άφησε την τελευταία του πνοή στις 24 Ιουλίου 1879, λόγω καρδιακής προσβολής. Σημαντικά έργα του είναι τα «Στιχουργήματα», νεανικά ποιήματα, τα «Μνημόσυνα», ο «Αστραπόγιαννος», ο «Φωτεινός», η « Κυρά Φροσύνη» κ.α. Τα Άπαντά του εκδόθηκαν το 1907, πολλά χρόνια μετά το θάνατό του.

Τα πιο πολλά θέματά του είναι πατριωτικά ή και παρμένα από την οικογενειακή ζωή, από τη φύση, από τη ζωή του αγρότη στον ελλαδικό χώρο. Έκανε ένα συνταίριασμα του ρομαντικού- καθότι λάτρης του Β.Ουγκώ - με τον εκφραστικό πλούτο του δημοτικού τραγουδιού, παραμένοντας ορμητικός και φανατικός δημοτικιστής.

Ἡ Ξανθούλα

«Μ᾿ ἀρέσ᾿ ἡ θάλασσα,γιατὶ μοῦ μοιάζει,

μ᾿ ἀρέσει, σ᾿ ἄκουσα νὰ λὲς κρυφά,

πότε ἀγριεύεται, βόγγει, στενάζει,

καὶ πότε ὁλόχαρη παίζει γελᾷ.

Δὲν εἶν᾿ ὁλόξανθη σὰν τὰ μαλλιά μου;

Δὲν εἶν᾿ ὁ κόρφος μου σὰν τὸν ἀφρό;

Μέσα στὰ μάτια μου τὰ γαλανά μου

δὲν ἔχω κύματα, τάφο, οὐρανό;

Μ᾿ ἀρέσ᾿ ἡ θάλασσα, γιατὶ μοῦ μοιάζει,

κι ἂς ἔχῃ μέσα της κόσμο θεριά...

Μὴ στὴν καρδούλα μου μὴ δὲ φωλιάζει

ἀγάπη ἀχόρταγη, σκληρὴ φωτιά;»

Κ᾿ ἐγὼ ἐχαιρόμουνα ποὺ χολιασμένη

φαρμάκι μὤσταζες μὲς στὴν ψυχή,

τὴ ζήλειά σου ἔβλεπα ξαγριωμένη,

στὰ χείλη σου ἔβραζε κάθε πνοή.

Τότ᾿ ἐκρεμάστηκα στὴν τραχηλιά σου

τὴ φλόγα σὤσβυσα μὲ δυὸ φιλιά,

τὴν ὄψι ἐβύθισα μὲς στὰ μαλλιά σου,

στὸν κόρφο σου ἔστησα κρυφὴ φωλιά.

«Κῦμα μου ἀνήμερο, ψυχή μου, φθάνει.

Μὴ μ᾿ ἀγριεύεσαι,πλάγιασ᾿ ἐδῶ...

Θἆμαι γιὰ σένανε γλυκὸ λιμάνι...

Τί ἀξίζει ἡ θάλασσα χωρὶς γιαλό;»

Νίκος Εγγονόπουλος

Ο Νίκος Εγγονόπουλος του Παναγιώτου (21 Οκτωβρίου 1907 - 31 Οκτωβρίου 1985) ήταν Έλληνας καθηγητής του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, ζωγράφος, σκηνογράφος και ποιητής. Θεωρείται ένας από τους μείζονες εκπροσώπους της γενιάς του '30, ενώ αποτέλεσε και έναν από τους κύριους εκφραστές του υπερρεαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Το έργο του περιλαμβάνει ακόμα μεταφράσεις, κριτικές μελέτες και δοκίμια.

.

Μπαλλάντα της Ψηλής Σκάλας

                     Σε κάθε πόλη, συνήθιζε να λέη ο ποι-

                     τής Aπολλιναίρ, υπάρχουν, οπωσδήποτε,

                     και μερικοί αθάνατοι. Δυνατόν να είσαστε

                     σεις, κύριε, μεταξύ αυτών, ή, ακόμα,

                     κι' εσείς, κύριε. Δεν ξέρω. Πάντως για

                     ένα είμαι σε θέση να σας βεβαιώσω : ότι

                     υπάρχουν. Δεν αποκλείεται ελάχιστοι.

                     Όμως υ π ά ρ χ ο υ ν.

ο Θεόφιλος κάποτες ανέβηκε

σε μια ψηλή σκάλα

- αυτόπτες μάρτυρες το λεν -

ίσως να ζωγραφίση μιαν επιγραφή

ίσως ακόμη για να συμπληρώση

το πάνω μέρος

μιας συνθέσεώς του ηρωικής

αλητόπαιδες

- αλητόπαιδες που με τον καιρό

(ως είναι φυσικό)

ανδρωθήκανε και γεράσαν

(δεν ενθυμούντανε πια τίποτε)

κι' επεθάναν

ευυπόληπτοι και

"φιλήσυχοι αστοί" -

αλητόπαιδες - ξαναλέω -

για να παίξουνε και να γελάσουν

ετραβήξανε

την σκάλα την ψηλή

κι' ως γκρεμοτσακιζόντανε

έντρομος

ο Θεόφιλος από τα ύψη

επρόσμεν' ελεεινός σακάτης

θέλεις κι' ακόμη

λιώμα

στο χώμα

να βρεθή

αλλ' - ω του θαύματος ! -

προσεγειώθη

απόλυτα σώος κι' αβλαβής

(πάντως κάτι σαν νάπαθε το ένα του πόδι:

χώλαινε ελαφρυά μέχρι το τέλος της ζωής)

μα ναι σας λέω

ακέργιος

απ' την κορφή ώς τα νύχια

από την πτώση

μόνο που τα σεμνά φορέματά του

είχαν γενεί χρυσά ωσάν τον Ήλιο

το πρόσωπό του

σαν τη Σελήνη - είτανε λεν χλωμός -

σαν τη Σελήνη φωτεινό

- αυτά τα δυο αστέρια

είθισται να συνυπάρχουν

στα εικονίσματα της βυζαντινής ζωγραφικής -

και αν κατόπι επήγε να κρυφτή στη Mυτιλήνη

είχ' έμπει στην αθανασία πια:

επέπρωτο πλέον να υπάρχη αιώνια

α θ ά ν α τ ο ς

- πιθανόν μαζύ με τον αείποτε σκουντούφλη συμπολίτη του

Γεώργιο ντε Kήρυκο

και με τον Mπεναρόγια -

ανάμεσα σε τόσους

και τόσους

και τόσους Bολιώτες

που εζήσανε και πριν

και κατά τη διάρκεια

κι ύστερα

από του

τραβήγματος της ψηλής της σκάλας

τον καιρό

(από το Στην Kοιλάδα με τους Pοδώνες, Ίκαρος 1992)

Οδυσσέας Ελύτης

Ο Οδυσσέας Ελύτης (2 Νοεμβρίου 1911 - 18 Μαρτίου 1996), φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλη του Παναγιώτη, ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του '30. Διακρίθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, γνωστός για τα ποιητικά του έργα Άξιον Εστί, Ήλιος ο πρώτος, Προσανατολισμοί κ.α. Διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης. Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν ενώ συλλογές του έχουν μεταφραστεί μέχρι σήμερα σε πολλές ξένες γλώσσες. Το έργο του περιλάμβανε ακόμα μεταφράσεις ποιητικών και θεατρικών έργων. Υπήρξε μέλος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κριτικής, Αντιπρόσωπος στις Rencontres Internationales της Γενεύης και Incontro Romano della Cultura της Ρώμης.

Ἡλικία τῆς γλαυκῆς θύμησης

Ἐλαιῶνες κι ἀμπέλια μακριὰ ὡς τὴ θάλασσα

Κόκκινες ψαρόβαρκες μακριὰ ὡς τὴ θύμηση

Ἔλυτρα χρυσὰ τοῦ Αὐγούστου στὸν μεσημεριάτικο ὕπνο

Μὲ φύκια ἢ ὄστρακα. Κι ἐκεῖνο τὸ σκάφος

Φρεσκοβγαλμένο, πράσινο, ποὺ διαβάζεις ἀκόμη

στὴν εἰρήνη τὸν κόλπου τῶν νερῶν ἔχει ὁ Θεός.

Περάσανε τὰ χρόνια φύλλα ἢ βότσαλα

Θυμᾶμαι τὰ παιδόπουλα τοὺς ναῦτες ποὺ ἔφευγαν

Βάφοντας τὰ πανιὰ σὰν τὴν καρδιά τους

Τραγουδοῦσαν τὰ τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα.

Κι εἶχαν ζωγραφιστοὺς βοριάδες μὲς στὰ στήθια.

Τί γύρευα ὅταν ἔφτασες βαμμένη ἀπ᾿ τὴν ἀνατολὴ τὸν ἥλιου

Μὲ τὴν ἡλικία τῆς θάλασσας στὰ μάτια

Καὶ μὲ τὴν ὑγεία τὸν ἥλιου στὸ κορμὶ - τί γύρευα

Βαθιὰ στὶς θαλασσοσπηλιὲς μὲς στὰ εὐρύχωρα ὄνειρα

Ὅπου ἄφριζε τὰ αἰσθήματά του ὁ ἄνεμος;

Ἄγνωστος καὶ γλαυκὸς χαράζοντας στὰ στήθια μου

τὸ πελαγίσιο του ἔμβλημα.

Μὲ τὴν ἄμμο στὰ δάχτυλα ἔκλεινα τὰ δάχτυλα

Μὲ τὴν ἄμμο στὰ μάτια ἔσφιγγα τὰ δάχτυλα

Ἦταν ἡ ὀδύνη

Θυμᾶμαι ἦταν Ἀπρίλης ὅταν ἔνιωθα πρώτη

φορᾶ τὸ ἀνθρώπινο βάρος σου.

Τὸ ἀνθρώπινο σῶμα σου πηλὸ κι ἁμαρτία

Ὅπως τὴν πρώτη μέρα μας στὴ γῆ.

Γιόρταζαν οἱ ἀμαρυλλίδες - Μὰ θυμᾶμαι πόνεσες

Ἤτανε μία βαθιὰ δαγκωματιὰ στὰ χείλια

Μία βαθιὰ νυχιὰ στὸ δέρμα κατὰ κεῖ ποὺ

χαράζεται παντοτινὰ ὁ χρόνος.

Σ᾿ ἄφησα τότες

Καὶ μία βουερὴ πνοὴ σήκωσε τ᾿ ἄσπρα σπίτια

Τ᾿ ἄσπρα αἰσθήματα φρεσκοπλυμένα ἐπάνω

Στὸν οὐρανὸ ποὺ φώτιζε μ᾿ ἕνα μειδίαμα.

Τώρα θά ῾χω σιμά μου ἕνα λαγήνι ἀθάνατο νερό

Θά ῾χω ἕνα σχῆμα λευτεριᾶς ἀνέμου ποὺ κλονίζει

Κι ἐκεῖνα τὰ χέρια σου ὅπου θὰ τυραννιέται ὁ ἔρωτας

Κι ἐκεῖνο τὸ κοχύλι σου ὅπου θ᾿ ἀντηχεῖ τὸ Αἰγαῖο.

(Προσανατολισμοί) ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Ανδρέας Εμπειρίκος

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος (2 Σεπτεμβρίου 1901 - 3 Αυγούστου 1975) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, φωτογράφος και ψυχαναλυτής. Γεννημένος στη Μπραΐλα της Ρουμανίας, εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1902 και αργότερα παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας και αγγλικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο King's College του Λονδίνου. Την περίοδο 1926-1931 έζησε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τον κύκλο των υπερρεαλιστών και ασχολήθηκε ενεργά με την ψυχανάλυση, κοντά στον ιδρυτή της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας του Παρισιού, Ρενέ Λαφόργκ. Το 1931 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελλάδα, πραγματοποιώντας την πρώτη εμφάνισή του στα ελληνικά γράμματα το 1935.

Ως λογοτέχνης ανήκει στη Γενιά του '30 και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού υπερρεαλισμού. Ο Εμπειρίκος υπήρξε εισηγητής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, καθώς και ο πρώτος που άσκησε την ψυχανάλυση στον ελληνικό χώρο, ασκώντας την ψυχαναλυτική πρακτική κατά την περίοδο 1935-1951. Χαρακτηρίζεται ως ένας από τους κατεξοχήν «οραματιστές ποιητές», κατέχοντας περίοπτη θέση στον ελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, παρά τη δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίστηκε αρχικά το έργο του. Από το σύνολο του έργου του ξεχωρίζει η πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο Υψικάμινος, ως το πρώτο αμιγώς υπερρεαλιστικό κείμενο στην Ελλάδα, ενώ ανάμεσα στα πεζά έργα του διακρίνεται το τολμηρό ερωτογράφημα Ο Μέγας Ανατολικός, που προκάλεσε αντιδράσεις για την ελευθεροστομία και το ερωτικό περιεχόμενό του. Σημαντικό τμήμα του έργου του εκδόθηκε μετά τον θάνατό του.

ΟΙ  ΧΑΡΤΑΕΤΟΙ   

Σε ωρισμένους τόπους ονομάζουν τα χέρια χέρες. Στα Ακροκεραύνια πετούν γυπαετοί. Στις πανωσιές σουρώνει η θάλασσα και αναγαλλιάζει. Στις ανοικτές πλατείες τα παιδιά πετούν τον Μάρτη χρωματιστούς αετούς από χαρτί.

Κόκκινοι, πράσινοι, κίτρινοι και κάποτε γαλάζιοι, οι χάρτινοι αετοί λυσίκομοι και με μακριές ουρές, πετούν επάνω από την πόλι, όπως επάνω από την φτέρη των υψηλών βουνών οι αετοί .Εκστατικά υψώνουν τα παιδιά τα χέρια. Δείχνουν τους χάρτινους κομήτες με τις μακρυές ουρές. Ουράνιοι δράκοι πιο ψηλά τα αεροπλάνα, βροντούν και γράφουν στο στερέωμα με άσπρους καπνούς τις λέξεις:

ΚΑΛΑ ΛΕΟΝΑ ΝΟΛΑ ΠΥ.

Είναι η ώρα κάτασπρη· η έκστασις γαλάζια. Η πόλις αχνίζει από ηδονή. Κουνούν τις χέρες τα παιδιά και, ακόμα, από τα στόματά των πηδούν σαν πίδακες οι λέξεις:

ΚΑΛΑ ΛΕΟΝΑ ΝΟΛΑ ΠΥ.

                                                                                    Γλυφάδα,  9.7.1960

Κωνσταντίνος Καβάφης

Ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1863 (29 Απριλίου) και πέθανε στην ίδια πόλη το 1933 την ημέρα των γενεθλίων του. Ηταν το ένατο και τελευταίο παιδί του Πέτρου Ι. Καβάφη (Κωνσταντινούπολη, 1814 - Αλεξάνδρεια, 1870), μεγαλέμπορου βαμβακιού, από φαναριώτικο γένος που οι ρίζες του φαίνεται πως είναι βυζαντινές και της Χαρίκλειας Φωτιάδη (Νιχώρι Κωνσταντινουπόλεως, 1834 - Αλεξάνδρεια, 1899) από παλαιότατη οικογένεια της Πόλης. Υπήρξε, χωρίς αμφιβολία, η μεγαλύτερη πνευματική φυσιογνωμία της Αλεξάνδρειας.

Θυμήσου, σώμα...

Σώμα, θυμήσου όχι μόνο το πόσο αγαπήθηκες,

όχι μονάχα τα κρεββάτια όπου πλάγιασες,

αλλά κ' εκείνες τες επιθυμίες που για σένα

γυάλιζαν μες στα μάτια φανερά,

κ' ετρέμανε μες στη φωνή -- και κάποιο

τυχαίον εμπόδιο τες ματαίωσε.

Τώρα που είναι όλα πια μέσα στο παρελθόν,

μοιάζει σχεδόν και στες επιθυμίες

εκείνες σαν να δόθηκες -- πώς γυάλιζαν,

θυμήσου, μες στα μάτια που σε κύτταζαν·

πώς έτρεμαν μες στη φωνή, για σε, θυμήσου, σώμα.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Γιάννης Ρίτσος

Ο Γιάννης Ρίτσος (Μονεμβασιά 1 Μαΐου 1909 - Αθήνα 11 Νοεμβρίου 1990) ήταν Έλληνας ποιητής. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες. Πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα συμπληρώνουν το έργο του.

Το 1921 άρχισε να συνεργάζεται με τη «Διάπλαση των Παίδων». Συνεισέφερε επίσης ποιήματα στο φιλολογικό παράρτημα της «Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας» του Πυρσού. Το 1934 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Τρακτέρ», ενώ ξεκίνησε να δημοσιεύει στο «Ριζοσπάστη» τη στήλη «Γράμματα για το Μέτωπο». Την ιδια χρονιά γίνεται μέλος του ΚΚΕ, στο οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι το θάνατό του. Το 1935 κυκλοφορούν οι «Πυραμίδες», το 1936 ο «Επιτάφιος» και το 1937 «Το τραγούδι της αδελφής μου». Έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, ενώ κατά το χρονικό διάστημα 1948-1952 εξορίστηκε σε διάφορα νησιά. Συγκεκριμένα συλλαμβάνεται τον Ιούλιο του 1948 και εξορίζεται στη Λήμνο, κατόπιν στη Μακρόνησο (Μάης 1949) και το 1950 στον Άι Στράτη. Μετά την απελευθέρωσή του τον Αύγουστο του 1952 έρχεται στην Αθήνα και προσχωρεί στην ΕΔΑ. Το 1954 παντρεύεται με την παιδίατρο Γαρυφαλιά (Φαλίτσα) Γεωργιάδη κι ένα χρόνο αργότερα γεννιέται η -μοναδική- κόρη τους Ελευθερία (Έρη). Το 1956, τον ίδιο χρόνο δηλαδή, τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος».

Το 1968 προτάθηκε για το βραβείο Νομπέλ. Το 1975 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1977 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης του Λένιν.

Η καμπάνα

Ποιος ήταν που κρέμασε ( και πότε;) πάνω ακριβώς απ το τραπέζι

καταμεσίς στο ταβάνι, αυτή τη μαύρη καμπάνα; - πριν μήνες; πριν χρόνια;

Σκυμμένοι στο πιάτο μας, δεν την είχαμε δει. Ποτέ δε σηκώσαμε

λίγο πιο πάνω το κεφάλι, - ποιος ο λόγος άλλωστε; Μα, τώρα,

το ξέρουμε είναι εκεί, αμετάθετη. Ποιος τάχα την πρωτό δε; ποιος μας το πε

αφού κανείς μας δε μιλάει; Ίσως, μια νύχτα, ακολουθώντας το ποτήρι,

στραγγίζοντας την τελευταία σταγόνα του κρασιού, μέσ απ το άδειο

θαμπωμένο ποτήρι, να την πήρε το μάτι μας. Σκύψαμε αμέσως

ακόμη πιο πολύ. Πεινάμε, δεν πεινάμε, τρώμε· περιμένοντας πάντα,

από στιγμή σε στιγμή, ένα μεγάλο αόρατο χέρι να χτυπήσει την καμπάνα

εννέα ή δώδεκα φορές ή μία και μόνη, απέραντα μόνη, απειθάρχητα μόνη,

ενώ, από μέσα μας, μετράμε κιόλας, μήπως συμπέσουμε τουλάχιστον στους χτύπους.

Γιώργος Σεφέρης

Ο Γιώργος Σεφέρης (Βουρλά Σμύρνης 29 Φεβρουαρίου 1900 – Αθήνα 20 Σεπτεμβρίου 1971) είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές και εκ των δύο μοναδικών βραβευμένων με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Ελλήνων, μαζί με τον Οδυσσέα Ελύτη.

Τελευταῖος Σταθμός

Λίγες οἱ νύχτες μὲ φεγγάρι ποὺ μ᾿ ἀρέσαν.

Τ᾿ ἀλφαβητάρι τῶν ἄστρων ποὺ συλλαβίζεις

ὅπως τὸ φέρει ὁ κόπος τῆς τελειωμένης μέρας

καὶ βγάζεις ἄλλα νοήματα κι ἄλλες ἐλπίδες,

πιὸ καθαρὰ μπορεῖς νὰ τὸ διαβάσεις.

Τώρα ποὺ κάθομαι ἄνεργος καὶ λογαριάζω

λίγα φεγγάρια ἀπόμειναν στὴ μνήμη-

νησιά, χρῶμα Θλιμμένης Παναγίας, ἀργὰ στὴ χάση

ἢ φεγγαρόφωτα σὲ πολιτεῖες τοῦ βοριὰ ρίχνοντας κάποτε

σὲ ταραγμένους δρόμους ποταμοὺς καὶ μέλη ἀνθρώπων

βαριὰ μία νάρκη.

Κι ὅμως χτὲς βράδυ ἐδῶ, σὲ τούτη τὴ στερνή μας σκάλα

ὅπου προσμένουμε τὴν ὥρα τῆς  ἐπιστροφῆς μας νὰ χα-

    ράξει

σὰν ἕνα χρέος παλιό, μονέδα ποὺ ἔμεινε γιὰ χρόνια

στὴν κάσα ἑνὸς φιλάργυρου, καὶ τέλος

ἦρθε ἡ στιγμὴ τῆς  πλερωμῆς κι ἀκούγονται

νομίσματα νὰ πέφτουν πάνω στὸ τραπέζι-

σὲ τοῦτο τὸ τυρρηνικὸ χωριό, πίσω ἀπὸ τὴ Θάλασσα τοῦ

    Σαλέρνο

πίσω ἀπὸ τὰ λιμάνια τοῦ γυρισμοῦ, στὴν  ἄκρη

μιᾶς φθινοπωρινῆς μπόρας, τὸ φεγγάρι

ξεπέρασε τὰ σύννεφα, καὶ γίναν

τὰ σπίτια στὴν ἀντίπερα πλαγιὰ ἀπὸ σμάλτο.

Σιωπὲς ἀγαπημένες τῆς  σελήνης.

Εἶναι κι αὐτὸς ἕνας εἱρμὸς τῆς σκέψης, ἕνας τρόπος

ν᾿ ἀρχίσεις νὰ μιλᾶς γιὰ πράγματα ποὺ ὁμολογεῖς

δύσκολα, σὲ ὧρες ὅπου δὲ βαστᾶς, σὲ φίλο

ποὺ ξέφυγε κρυφὰ καὶ φέρνει

μαντάτα ἀπὸ τὸ σπίτι κι ἀπὸ τοὺς συντρόφους,

καὶ βιάζεσαι ν᾿ ἀνοίξεις τὴ καρδιά σου

μὴ σὲ προλάβει ἡ ξενιτιὰ καὶ τὸν ἀλλάξει.

Ἐρχόμαστε ἀπ᾿ τὴν Ἀραπιά, τὴν Αἴγυπτο τὴν Παλαιστίνη

   τὴ Συρία

τὸ κρατίδιο

τῆς Κομμαγηνῆς πού ῾σβησε σὰν τὸ μικρὸ λυχνάρι

πολλὲς φορὲς γυρίζει στὸ μυαλό μας,

καὶ πολιτεῖες μεγάλες ποὺ ἔζησαν χιλιάδες χρόνια

κι ἔπειτα ἀπόμειναν τόπος βοσκῆς γιὰ τὶς γκαμοῦζες

χωράφια γιὰ ζαχαροκάλαμα καὶ καλαμπόκια.

Ἐρχόμαστε ἀπ᾿ τὴν ἄμμο τῆς  ἔρημος ἀπ᾿ τὶς Θάλασσες τοῦ

    Πρωτέα,

ψυχὲς μαραγκιασμένες ἀπὸ δημόσιες ἁμαρτίες,

καθένας κι ἕνα ἀξίωμα σὰν τὸ πουλὶ μὲς στὸ κλουβί του.

Τὸ βροχερὸ φθινόπωρο σ᾿ αὐτὴ τὴ γούβα

κακοφορμίζει τὴν πληγὴ τοῦ καθενός μας

ἢ αὐτὸ ποὺ θἄ ῾λεγες ἀλλιῶς, νέμεση μοίρα

ἢ μοναχὰ κακὲς συνήθειες, δόλο καὶ ἀπάτη,

ἢ ἀκόμη ἰδιοτέλεια νὰ καρπωθεῖς τὸ αἷμα τῶν ἄλλων.

Εὔκολα τρίβεται ὁ ἄνθρωπος μὲς στοὺς πολέμους-

ὁ ἄνθρωπος εἶναι μαλακός, ἕνα δεμάτι χόρτο-

χείλια καὶ δάχτυλα ποὺ λαχταροῦν ἕνα ἄσπρο στῆθος

μάτια ποὺ μισοκλείνουν στὸ λαμπύρισμα τῆς μέρας

καὶ πόδια ποὺ θὰ τρέχανε, κι ἂς εἶναι τόσο κουρασμένα,

στὸ παραμικρὸ σφύριγμα τοῦ κέρδους.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μαλακὸς καὶ διψασμένος σὰν τὸ χόρτο,

ἄπληστος σὰν τὸ χόρτο, ρίζες τὰ νεῦρα του κι ἀπλώνουν-

σὰν ἔρθει ὁ Θέρος

προτιμᾶ νὰ σφυρίξουν τὰ δρεπάνια στ᾿ ἄλλο χωράφι-

σὰν ἔρθει ὁ Θέρος

ἄλλοι φωνάζουνε γιὰ νὰ ξορκίσουν τὸ δαιμονικὸ

ἄλλοι μπερδεύουνται μὲς στ᾿ ἀγαθά τους,  ἄλλοι  ρητο-

    ρεύουν.

Ἀλλὰ τὰ ξόρκια τ᾿ ἀγαθὰ τὶς ρητορεῖες,

σὰν εἶναι οἱ ζωντανοὶ μακριά, τί θὰ τὰ κάνεις;

Μήπως ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἄλλο πράγμα;

Μὴν εἶναι αὐτὸ ποὺ μεταδίνει τὴ ζωή;

Καιρὸς τοῦ σπείρειν, καιρὸς τοῦ θερίζειν.

Πάλι τὰ ἴδια καὶ τὰ ἴδια, θὰ μοῦ πεῖς, φίλε.

Ὅμως τὴ σκέψη τοῦ πρόσφυγα τὴ σκέψη τοῦ αἰχμάλωτου

   τὴ σκέψη

τοῦ ἀνθρώπου σὰν κατάντησε κι αὐτὸς πραμάτεια

δοκίμασε νὰ τὴν ἀλλάξεις, δὲν μπορεῖς.

Ἴσως καὶ νἄ ῾θελε νὰ μείνει βασιλιὰς ἀνθρωποφάγων

ξοδεύοντας δυνάμεις ποὺ κανεὶς δὲν ἀγοράζει,

νὰ σεργιανᾶ μέσα σὲ κάμπους ἀγαπάνθων

ν᾿ ἀκούει τὰ τουμπελέκια κάτω ἀπ᾿ τὸ δέντρο τοῦ μπαμποῦ,

καθὼς χορεύουν οἱ αὐλικοί με τερατώδεις προσωπίδες.

Ὅμως ὁ τόπος ποὺ τὸν  πελεκοῦν καὶ ποὺ τοῦ καῖνε σὰν

    τὸ πεῦκο, καὶ τὸν  βλέπεις

εἴτε στὸ σκοτεινὸ βαγόνι, χωρὶς νερό, σπασμένα τζάμια,

   νύχτες καὶ νύχτες

εἴτε στὸ πυρωμένο πλοῖο ποὺ θὰ βουλιάξει καθὼς τὸ δεί-

    χνουν οἱ στατιστικές,

ἐτοῦτα ρίζωσαν μὲς στὸ μυαλὸ καὶ δὲν ἀλλάζουν

ἐτοῦτα φύτεψαν εἰκόνες ἴδιες με τὰ δέντρα ἐκεῖνα

ποὺ ρίχνουν τὰ κλωνάρια τους μὲς στὰ παρθένα δάση

κι αὐτὰ καρφώνουνται στὸ χῶμα καὶ ξαναφυτρώνουν-

ρίχνουν κλωνάρια καὶ ξαναφυτρώνουν δρασκελόντας

λεῦγες καὶ λεῦγες-

ἕνα παρθένο δάσος σκοτωμένων φίλων τὸ μυαλό μας.

Κι ἂ σου μιλῶ μὲ παραμύθια καὶ παραβολὲς

εἶναι γιατὶ τ᾿ ἀκοῦς γλυκότερα, κι ἡ φρίκη

δὲν κουβεντιάζεται γιατὶ εἶναι ζωντανὴ

γιατὶ εἶναι ἀμίλητη καὶ προχωράει-

στάζει τὴ μέρα, στάζει στὸν ὕπνο

μνησιπήμων πόνος.

Νὰ μιλήσω γιὰ ἥρωες νὰ μιλήσω γιὰ ἥρωες: ὁ Μιχάλης

ποὺ ἔφυγε μ᾿ ἀνοιχτὲς πληγὲς ἀπ᾿ τὸ νοσοκομεῖο

ἴσως μιλοῦσε γιὰ ἥρωες ὅταν, τὴ νύχτα ἐκείνη

ποὺ ἔσερνε τὸ ποδάρι του μὲς στὴ συσκοτισμένη πολιτεία,

οὔρλιαζε ψηλαφώντας τὸν  πόνο μας- «Στὰ σκοτεινὰ

πηγαίνουμε, στὰ σκοτεινὰ προχωροῦμε...»

Οἱ ἥρωες προχωροῦν στὰ σκοτεινά.

Λίγες οἱ νύχτες μὲ φεγγάρι ποὺ μ᾿ ἀρέσουν.

                                                    Cava dei Tirreni, 5 Ὀκτωβρίου ῾44

Άγγελος Σικελιανός

Ο Άγγελος Σικελιανός γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1884. Αφού τελείωσε το γυμνάσιο ήρθε στην Αθήνα να σπουδάσει νομικά και όρμησε σαν σίφουνας στους λογοτεχνικούς κύκλους με την μεγάλη του μόρφωση , με την τέλεια στιχουργική του και με το επιβλητικό του παράστημα. Γνωρίζεται με την Αμερικανίδα αρχαιολόγο Εύα Πάλμερ που μοιράζεται τις ιδέες του για την αρχαιότητα και το αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Ο γάμος τους θα του προσφέρει την οικονομική άνεση ώστε να αφοσιωθεί στη ποίηση και τους οραματισμούς του. Ταξιδεύει στη έρημο σαχάρα και απομονώνεται για να γράψει το πρώτο ολοκληρωμένο έργο του τον "Αλαφροΐσκιωτο" που εκδίδεται το 1907 και προκαλεί αίσθηση. Μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στην ποίηση ,στα ταξίδια και σε διαλέξεις για την αρχαία Ελλάδα που τόσο λατρεύει

Το 1927 και το 1930 οργάνωσαν με την γυναίκα του τις δελφικές γιορτές στα πλαίσια της ιδέας τους για την αναβίωση των πανανθρώπινων ιδανικών της αρχαίας Ελλάδας και της αναβίωσης των αρχαίων ελληνικών πνευματικών κέντρων . Θέλησαν να γίνουν οι Δελφοί ένα παγκόσμιο πολιτιστικό κέντρο συναδέλφωσης . Στο αρχαίο θεάτρου των Δελφών έγιναν για πρώτη φορά παραστάσεις αρχαίου δράματος στην σύγχρονη εποχή.

ΑΛΑΦΡΟΪΣΚΙΩΤΟΣ, ΓΥΡΙΣΜΟΣ

Ύπνος ιερός, λιονταρίσιος,

του γυρισμού, στη μεγάλη

της αμμουδιάς απλωσιά.

Στην καρδιά μου

τα βλέφαρά μου κλεισμένα·

και λάμπει, ωσάν ήλιος, βαθιά μου...

Bοή του πελάου πλημμυρίζει

τις φλέβες μου·

απάνω μου τρίζει

σα μυλολίθαρο ο ήλιος·                   

γεμάτες χτυπάει τις φτερούγες ο αγέρας·

αγκομαχάει το άφαντο αξόνι.

Δε μου ακούγεται η τρίσβαθη ανάσα.

Γαληνεύει, ως στον άμμο, βαθιά μου

και απλώνεται η θάλασσα πάσα.

Σε ψηλοθόλωτο κύμα

την υψώνει το απέραντο χάδι·

ποτίζουν τα σπλάχνα

τα ολόδροσα φύκια,

ραντίζει τα διάφωτη η άχνα                    

του αφρού που ξεσπάει στα χαλίκια,

πέρα σβήνει το σύφυλλο βούισμα

οπού ξέχειλο αχούν τα τζιτζίκια.

Mια βοή φτάνει απόμακρα·

και άξαφνα,

σαν πανί το σκαρμό που έχει φύγει,

χτυπάει· είν' ο αγέρας που σίμωσε,

είν' ο ήλιος που δει μπρος στα μάτια μου

- και ο αγνός όχι ξένα τα βλέφαρα

στην υπέρλευκην όψη του ανοίγει.                    

Πετιώμαι απάνω. H αλαφρότη μου

είναι ίσια με τη δύναμή μου.

Λάμπει το μέτωπό μου ολόδροσο,

στο βασίλεμα σειέται ανοιξάτικο

βαθιά το κορμί μου.

Bλέπω γύρα. Tο Iόνιο,

και η ελεύτερη γη μου!

Τάσος Λειβαδίτης

Ο Αναστάσιος-Παντελεήμων Λειβαδίτης (20 Απριλίου 1922 -30 Οκτωβρίου 1988) ήταν σημαντικός Έλληνας ποιητής.

Γιος του Λύσανδρου και της Βασιλικής, γεννήθηκε στην Αθήνα το βράδυ της Αναστάσεως του 1922 είχε τέσσερα μεγαλύτερα αδέρφια, μια αδερφή και τρεις αδερφούς. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όμως τον κέρδισε η λογοτεχνία και συγκεκριμένα η ποίηση. Ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στο χώρο της αριστεράς με συνέπεια να εξοριστεί από το 1947 έως το 1951. Στο Μούδρο, στη Μακρόνησο και μετά στον Αϊ Στράτη κι από κει στις φυλακές Χατζηκώστα στην Αθήνα, απ' όπου αφέθηκε ελεύθερος το 1951. Το «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου» θεωρήθηκε «κήρυγμα ανατρεπτικό» και κατασχέθηκε. Τελικά το δικαστήριο (Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, 10 Φεβρουαρίου 1955) τον απάλλαξε λόγω αμφιβολιών.

«Γι’ αυτό σου λέω.

Μην κοιμάσαι: είναι επικίνδυνο.

Μην ξυπνάς: Θα μετανιώσεις.»

Στο ελληνικό κοινό ο Τάσος Λειβαδίτης εμφανίστηκε το 1946, μέσα από τις στήλες του περιοδικού Ελεύθερα Γράμματα (τεύχ. 55,15-11-46) με το ποίημα «Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη». Το 1947 συνεργάστηκε στην έκδοση του περιοδικού «Θεμέλιο». Το 1952 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική σύνθεση με τίτλο «Μάχη στην άκρη της νύχτας» και εργάστηκε επίσης σαν κριτικός ποίησης στην εφημερίδα Αυγή, από το 1954 - 1980 (με εξαίρεση τα έτη 1967-74 που η εφημερίδα είχε κλείσει λόγω δικτατορίας) και το περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης» (1962-1966), όπου δημοσίευσε πολιτικά και κριτικά δοκίμια.

Στο διάστημα της Χούντα των Συνταγματαρχών ο ποιητής για βιοποριστικούς λόγους μεταφράζει ή διασκευάζει λογοτεχνικά έργα για λαϊκά περιοδικά ποικίλης ύλης με το ψευδώνυμο Pόκκος. Αδερφός του ήταν ο ηθοποιός Αλέκος Λειβαδίτης και ανιψιός του ο ηθοποιός Θάνος Λειβαδίτης.

Ο Τάσος Λειβαδίτης πέθανε στην Αθήνα 30 Οκτωβρίου 1988, στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν χειρόγραφα ανέκδοτα ποιήματά του με τον τίτλο «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου».

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν' αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο.

Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα ματώσουν απ' τις φωνές

το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες μα ούτε βήμα πίσω.

Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων

κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζεις την αδικία.

Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.

Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια

αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες

μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα

αύριο οι άνθρωποι θα χάνονται στην νύχτα του πολέμου

έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς

εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω απ΄τις οβίδες.

Δεν έχεις καιρό

δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου

αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

μπορεί να χρειαστεί ν' αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη ή το παιδί σου.

Δε θα διστάσεις.

Θ' απαρνηθείς την λάμπα σου και το ψωμί σου

θ' απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι

για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.

Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις και ούτε θα φοβηθείς.

Το ξέρω, είναι όμορφο ν' ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ, να κοιτάς εν' άστρο, να ονειρεύεσαι

είναι όμορφο σκυμμένος πάνω απ΄ το κόκκινο στόμα της αγάπης σου

να την ακούς να λεει τα όνειρα της για το μέλλον.

Μα εσύ πρέπει να τ' αποχαιρετήσεις όλ' αυτά και να ξεκινήσεις

γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου, για όλα τ' άστρα, για όλες τις λάμπες και για όλα τα όνειρα

αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή και περισσότερα χρόνια

μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη, τη μάνα σου και τον κόσμο.

Εσύ και μες απ' το τετραγωνικό μέτρο του κελιού σου

θα συνεχίζεις το δρόμο σου πάνω στη γη.

Κι όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα

θα χτυπάς τον τοίχο του κελιού σου με το δάχτυλο

απ' τ' άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία.

Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν' ασπρίζουν τα μαλλιά σου

δε θα γερνάς.

Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος

αφού όλο και νέοι αγώνες θ' αρχίζουμε στον κόσμο

αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.

Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό γράμμα στη μάνα σου

θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ' αρχικά του ονόματός σου και μια λέξη: Ειρήνη

σα νάγραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.

Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό

να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια

σα να στεκόσουνα μπροστά σ' ολάκερο το μέλλον.

Να μπορείς, απάνω απ' την ομοβροντία που σε σκοτώνει

εσύ ν' ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

Γεώργιος Δροσίνης

Ο Γεώργιος Δροσίνης (9 Δεκεμβρίου 1859 - 3 Ιανουαρίου 1951) ήταν έλληνας ποιητής, πεζογράφος και δημοσιογράφος. Ήταν ένας από τους πρωτοπόρους της ανανεωτικής Νέας Αθηναϊκής Σχολής στην ποίηση και της ηθογραφίας στην πεζογραφία. Η πρώτη ποιητική του συλλογή Ιστοί Αράχνης σηματοδότησε την εμφάνιση της Νέας Αθηναϊκής Σχολής ενώ το διήγημά του Χρυσούλα κέρδισε το πρώτο βραβείο στον πρώτο διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού «Η Εστία» το 1883.

Ἡ ἁμαρτωλή

Παπᾶ, ἂν ἔρθει μία μελαχρινὴ

νὰ τὴν ξομολογήσῃς,

κοντούλα, ἀφράτη, μὲ γλυκιὰ φωνή,

πρόσεξε, μὴν τυχὸν καὶ τὴν ἀφήσῃς

νὰ μεταλάβει ἡ ἁμαρτωλή!

Δὲ νήστεψε μία μέρα τὸ φιλί!

Γεώργιος Σουρής

Ο Γεώργιος Σουρής (2 Φεβρουαρίου 1853 - 26 Αυγούστου 1919) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους σατιρικούς ποιητές της νεότερης Ελλάδας, έχοντας χαρακτηριστεί ως «σύγχρονος Αριστοφάνης».

Στὴ γυναῖκα μου

Προσφιλές μου ταίρι, δίχως νὰ στὸ πῶ,

τὸ καταλαβαίνεις ὅτι σ᾿ ἀγαπῶ.

Κι ἂν μὲ σὲ κακιώνω στὴ κακή μου ὥρα

κι ἀρχινᾷ μουρμούρα καὶ κακογλωσσιά,

μοῦ ἀρέσει νά ῾χω καὶ ὀλίγη μπόρα,

μοῦ ἀρέσει λίγη φουσκοθαλασσιά.

Δίχως πεῖσμ᾿ ἀγάπη, δίχως λίγη πίκρα,

δὲν ἀξίζει διόλου καὶ δὲν ἔχει γλύκα.

Βάστα μου, γυναῖκα, μοῦτρα σοβαρὰ

καὶ κλωστὴ σοῦ κόβω, κάκια σοῦ κρατῶ,

ἐπειδὴ νομίζω πὼς καμμιὰ φορά

κι η πολλὴ μπουνάτσα φέρνει ἐμετό.

Προσφιλές μου ταίρι, δίχως νὰ στὸ πῶ,

τὸ καταλαβαίνεις ὅτι σ᾿ ἀγαπῶ.

Σ᾿ ἀγαπῶ μὲ γέλια, μὰ καὶ θυμωμένη

κι ἂν ποτὲ γυρίζω νὰ ἰδῶ καμμιά,

πάντα ὅμως κτῆμα ἰδικό σου μένει

ἡ καρδιά μου ὅλη καὶ ...ἡ ἀσχημιά.

Διονύσιος Σολωμός

Ο Διονύσιος Σολωμός (1798-9 Φεβρουαρίου 1857) ήταν Ζακυνθινός Έλληνας ποιητής, περισσότερο γνωστός για τη συγγραφή του ποιήματος Ύμνος εις την Ελευθερίαν το 1823, οι πρώτες δυο στροφές του οποίου έγιναν ο ελληνικός εθνικός ύμνος. Κεντρικό πρόσωπο της Επτανησιακής σχολής, ο Διονύσιος Σολωμός θεωρήθηκε και θεωρείται ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας, όχι μόνον γιατί έγραψε τον Εθνικό Ύμνο, αλλά και γιατί αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική παράδοση (κρητική λογοτεχνία, Δημοτικό τραγούδι) και ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα και άνοιξε τον δρόμο για τη χρησιμοποίησή της στη λογοτεχνία, αλλάζοντας ακόμη περισσότερο τη στάθμη της[1]. Σύμφωνα με τις απόψεις του δημιουργούσε «από τον ρωμαντισμό μαζί με τον κλασικισμό ένα [...]είδος μιχτό, αλλά νόμιμο[...]».

Εκτός από τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν, τα σπουδαιότερα έργα του είναι: Ο Κρητικός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Ο Πόρφυρας, Η Γυναίκα της Ζάκυνθος, Λάμπρος. Το βασικό χαρακτηριστικό της ποιητικής παραγωγής του είναι η αποσπασματική μορφή: κανένα από τα ποιήματα που έγραψε μετά τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν δεν είναι ολοκληρωμένο και με ελάχιστες εξαιρέσεις, τίποτα δεν δημοσιεύτηκε από τον ίδιο. Ο Κώστας Βάρναλης περιέγραψε εύστοχα την αποσπασματικότητα του σολωμικού έργου με τη φράση «...(Ο Σολωμός) πάντα τα έγραφε, αλλά ποτές του δεν τα έγραψε»

O Πειρασμός

Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Aπρίλη,

Kι’ η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,

Kαι μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους

Aνάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.

Nερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,

Xύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,

Kαι παίρνουνε το μόσχο της, κι’ αφήνουν τη δροσιά τους,

Kι’ ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,

Tρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.

Έξ’ αναβρύζει κι’ η ζωή, σ’ γη, σ’ ουρανό, σε κύμα.

Aλλά στης λίμνης το νερό, π’ ακίνητό ’ναι κι άσπρο,

Aκίνητ’ όπου κι’ αν ιδής, και κάτασπρ’ ώς τον πάτο,

Mε μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα,

Που ’χ’ ευωδίσει τς ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.

Aλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τί ’δες·

Nύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!

Xωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,

Oυδ’ όσο κάν’ η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,

Γύρου σε κάτι ατάραχο π’ ασπρίζει μες στη λίμνη,

Mονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,

Kι’ όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.

Κώστας Βάρναλης

O Κώστας Βάρναλης (Πύργος Βουλγαρίας 1883- Αθήνα 1974) ήταν Έλληνας λογοτέχνης. Έγραψε ποιήματα, αφηγηματικά έργα, κριτική και μεταφράσεις. Τιμήθηκε το 1959 με το Βραβείο Ειρήνης του Λένιν.

Ἡ μπαλάντα τοῦ κυρ-Μέντιου

Δὲ λυγᾶνε τὰ ξεράδια

καὶ πονᾶνε τὰ ρημάδια!

Κούτσα μία καὶ κούτσα δυὸ

τῆς ζωῆς τὸ ρημαδιό!

Μεροδούλι, ξενοδούλι!

Δέρναν οὗλοι: ἀφέντες, δοῦλοι,

οὗλοι: δοῦλοι, ἀφεντικὸ

καὶ μ᾿ ἀφήναν νηστικό.

Τὰ παιδιά, τὰ καλοπαίδια,

παραβγαίνανε στὴν παίδεια

μὲ κοτρόνια στὰ ψαχνά,

φοῦχτες μῦγα στ᾿ ἀχαμνά!

Ἀνωχώρι, Κατωχώρι,

ἀνηφόρι, κατηφόρι,

καὶ μὲ κάμα καὶ βροχή,

ὥσπου μοῦ ῾βγαινε ἡ ψυχή.

Εἴκοσι χρονῶ γομάρι

σήκωσα ὅλο τὸ νταμάρι

κι᾿ ἔχτισα, στὴν ἐμπασιὰ

τοῦ χωριοῦ, τὴν ἐκκλησιά.

Καὶ ζευγάρι μὲ τὸ βόδι

(ἄλλο μπόι κι᾿ ἄλλο πόδι)

ὄργωνα στὰ ρέματα

τ᾿ ἀφεντὸς τὰ στρέμματα.

Καὶ στὸν πόλεμ᾿ «ὅλα γιὰ ὅλα»

κουβαλοῦσα πολυβόλα

νὰ σκοτώνωνται οἱ λαοὶ

γιὰ τ᾿ ἀφέντη τὸ φαΐ.

Καὶ γι᾿ αὐτόνε τὸν ἐρίφη

ἐκουβάλησα τὴ νύφη

καὶ τὴν προῖκα της βουνό,

τὴν τιμή της οὐρανό!

Ἀλλὰ ἐμένα σὲ μία σφήνα

μ᾿ ἔδεναν τὸ Μάη τὸ μήνα

στὸ χωράφι τὸ γυμνὸ

νὰ γκαρίζω, νὰ θρηνῶ.

Κι᾿ ὁ παπὰς μὲ τὴν κοιλιά του

μ᾿ ἔπαιρνε γιὰ τὴ δουλειά του

καὶ μοῦ μίλαε κουνιστός:

«Σὲ καβάλησε ὁ Χριστός!

Δούλευε γιὰ νὰ στουμπώσει

ὅλ᾿ ἡ Χώρα κι᾿ οἱ καμπόσοι.

Μὴ ρωτᾷς τὸ πῶς καὶ τί,

νὰ ζητᾷς τὴν ἀρετή!

-Δὲ βαστάω! Θὰ πέσω κάπου!

-Ντράπου! Τὶς προγόνοι ντράπου!

-Ἀντραλίζομαι!... Πεινῶ!...

-Σούτ! θὰ φᾶς στὸν οὐρανό!»

Κι᾿ ἔλεα: ὅταν μίαν ἡμέρα

παρασφίξουνε τὰ γέρα,

θὰ ξεκουραστῶ κι᾿ ἐγώ,

τοῦ θεοῦ τ᾿ ἀβασταγό!

Κι᾿ ὅταν ἕνα καλὸ βράδυ

θὰ τελειώσει μου τὸ λάδι

κι᾿ ἀμολήσω τὴν πνοὴ

(ἕνα ποὺφ εἶν᾿ ἡ ζωή),

Ἡ ψυχή μου θὲ νὰ δράμῃ

στὴ ζεστὴ ἀγκαλιὰ τ᾿ Ἀβράμη,

τ᾿ ἄσπρα, τ᾿ ἀχερένια του

νὰ φιλάει τὰ γένια του!

Γέρασα κι᾿ ὡς δὲ φελοῦσα

κι᾿ ἀχαΐρευτος κυλοῦσα,

μὲ πετάξανε μακριὰ

νὰ μὲ φᾶνε τὰ θεριά.

Κωλοσούρθηκα καὶ βρίσκω

στὴ σπηλιὰ τὸν Ἅη-Φραγκίσκο:

«Χαῖρε φῶς ἀληθινὸν

καὶ προστάτη τῶν κτηνῶν!

Σῶσε τὸ γέρο κυρ Μέντη

ἀπ᾿ τὴν ἀδικιὰ τ᾿ ἀφέντη,

σὺ ποὺ δίδαξες ἀρνὶ

τὸν κυρ λύκο νὰ γενῇ!

Τὸ σκληρὸν ἀφέντη κᾶνε

ἀπὸ λύκο ἄνθρωπο κᾶνε!...»

Μὰ μὲ τὴν κουβέντα αὐτὴ

πόρτα μοῦ ῾κλεισε κι᾿ αὐτί.

Τότενες τὸ μαῦρο φίδι

τὸ διπλό του τὸ γλωσσίδι

πίσω ἀπὸ τὴν ἀστοιβιὰ

βγάζει καὶ κουνάει μὲ βιά:

«Φῶς ζητᾶνε τὰ χαϊβάνια

κι᾿ οἱ ραγιάδες ἀπ᾿ τὰ οὐράνια,

μὰ θεοὶ κι᾿ ὀξαποδῶ

κεῖ δὲν εἶναι παρὰ δῶ.

Ἂν τὸ δίκιο θές, καλέ μου,

μὲ τὸ δίκιο τοῦ πολέμου

θὰ τὸ βρῇς. Ὅπου ποθεῖ

λευτεριά, παίρνει σπαθί.

Μὴ χτυπᾷς τὸν ἀδερφό σου-

τὸν ἀφέντη τὸν κουφό σου!

Καὶ στὸν ἵδρο τὸ δικὸ

γίνε σὺ τ᾿ ἀφεντικό.

Χάιντε θῦμα, χάιντε ψώνιο

χάιντε Σύμβολον αἰώνιο!

Ἂν ξυπνήσεις, μονομιᾶς

θά ῾ρτη ἀνάποδα ὁ ντουνιᾶς.

Κοίτα! Οἱ ἄλλοι ἔχουν κινήσει

κι᾿ ἔχ᾿ ἡ πλάση κοκκινήσει

κι᾿ ἄλλος ἥλιος ἔχει βγῇ

σ᾿ ἄλλη θάλασσ᾿, ἄλλη γῆς».

http://vlepo.org/blog/katerina/poiisi