Η λογοτεχνία ταξιδεύει στην Ρωσία





Της Κατερίνας Σαμψώνα
Η Ρωσία ήταν και είναι ένα μέρος που πάντα γοήτευε το αναγνωστικό και μηκοινό.  Βασιλιάδες , βασίλισσες , πρίγκιπες , πάθηέρωτεςφόνοιπροδοσίεςεπαναστάτες συνθέτουν το λογοτεχνικό σκηνικό  ….και όλα αυτά στη σκιά της αυτοκρατορικής ΡωσίαςΟι Ρώσοισυγγραφείς είχαν την ικανότητα να ενσωματώνουν τον αναγνώστη στην ιστορία τους και να τον κάνουν μέρος αυτής.


ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Ο Παίχτης

 Πιεζόμενος από τους δανειστές του αλλά και από τον εκδότη Στελόφσκι, ο Ντοστογιέφσκι γράφει μέσα σε λίγες εβδομάδες, τονΟκτώβριο του 1866 τον “Παίκτη”Το μυθιστόρημα αυτό αποτέλεσε την αφορμή της γνωριμίας του Ντοστογιέφσκι με τη δεύτερη σύζυγό του, Άννα Γκριγκόριεβνα Σνίτκινα, η οποία στάθηκε πλάι του, στο ρόλο του φύλακα αγγέλου, μέχρι το τέλος της ζωής του.

Ο “Παίκτης” έχει αυτοβιογραφική βάση και περιλαμβάνει τις εμπειρίες του δημιουργού του από την εποχή του δεύτερου ταξιδιού του στο εξωτερικό, το 1863, στις γερμανικές λουτροπόλεις Βισμπάντεν και Χόμπουργκ, όπου ο Ντοστογιέφσκι γνώρισε τον κόσμο της ρουλέτας και του χαρτοπαίγνιου και γοητεύθηκε για ένα διάστημα από αυτόν. Στο πρόσωπο του βασικού ήρωα, του Αλεξέι Ιβάνοβιτς, αντανακλώνται πολλές από τις ψυχολογικές δοκιμασίες που υπέστη τότε ο Ντοστογιέφσκι, ενώ στο χαρακτήρα της Πωλίνας αντανακλάται ο ψυχικός κόσμος της Πωλίνας Σουσλόβα, της τότε αγαπημένης του. Παράλληλα, στα πρόσωπα των υπόλοιπων ηρώων του, ο Ντοστογιέφσκι σατιρίζει με ιδιαίτερα έντονο τρόπο τα ήθη των Δυτικοευρωπαίων, ιδίως των Γάλλων, και τον ηθικό μαρασμό της Γαλλίας κατά την περίοδο της Δεύτερης Αυτοκρατορίας, ενώ τονίζει την ηθική υπεροχή των, έστω και ξεπεσμένων, Ρώσων ηρώων του απέναντί τους.


ΛΕΩΝ ΤΟΛΣΤΟΪ
Οι τρεις ερημίτες

Σ' ένα αχαρτογράφητο νησί ζουν τρεις ερημίτες με σκοπό να λυτρώσουν την ψυχή τους. Οταν προσεύχονται λένε μονάχα: «Τριάς εσύ, Τριάς εμείς, ελέησον ημάς». Επίσκοπος κατέχων τον λόγο του Θεού θα περάσει απ' τα μέρη τους και θα τους διδάξει την ορθή προσευχή. Μα ξάφνου, θαύμα θα συμβεί για να δεχτεί τελικά τη διδαχή ο του Κυρίου εκπρόσωπος επί της γης. Ενα παραμύθι για τη δύναμη της πίστης από τον Ρώσο κλασικό Λέων Τολστόι (1828-1910), που απευθύνεται σε παιδιά από 8 ετών.

Άννα Καρένινα

Η Αννα Καρένινα, πιστή σύζυγος και αφοσιωμένη μητέρα, απολαμβάνει μια ήρεμη καθημερινότητα όμως από τη ζωή της λείπει το πάθος. Όλα αλλάζουν ριζικά από τη στιγμή που γνωρίζει τον κόμη Βρόνσκι. Τότε η Αννα Καρένινα δεν διστάζει να απαρνηθεί τα πάντα στη ζωή της: γάμο, οικογένεια, την κοινωνική της θέση και τελικά... τη ζωή της!


ΓΕΡΟΦΕΓΕΦ ΒΙΚΤΩΡ
Ο καλός Στάλιν
Ο Καλός Στάλιν περιγράφει με χιούμορ και ειρωνεία την ουτοπική πίστη στον σοσιαλισμό, τα όμορφα, προστατευμένα χρόνια της σοβιετικής νομενκλατούρας και την ιδιόμορφη εξέγερση στην οποία οδηγεί η πνευματική και αισθητική αφύπνιση του ήρωα


ΤΣΕΧΩΦ ΑΝΤΟΝ ΠΑΒΛΟΒΙΤΣ
Η κυρία με το σκυλάκι

[...] Και μόνο τώρα, που τα μαλλιά του άρχιζαν να ασπρίζουν, αγάπησε πραγματικά – για πρώτη φορά στη ζωή του. Η Άννα Σεργκέεβνα κι αυτός αγαπιόνταν σαν δυο πρόσωπα πολύ κοντινά, σαν συγγενείς, σαν ανδρόγυνο, σαν τρυφεροί φίλοι・ τους φαινόταν ότι η μοίρα τούς είχε προορίσει τον έναν για τον άλλον, και δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς ήταν δυνατόν να έχει εκείνος γυναίκα κι εκείνη σύζυγο・έμοιαζαν σαν ένα ζευγάρι αποδημητικά πουλιά, αρσενικό και θηλυκό, που τα είχαν αιχμαλωτίσει και υποχρεώσει να ζουν μέσα σε χωριστά κλουβιά. Συγχώρησαν ο ένας στον άλλον όλα όσα τους έκαναν να ντρέπονται στο παρελθόν, συγχώρησαν όλα τα τωρινά, και αισθάνονταν πως η αγάπη τους τούς είχε αλλάξει και τους δύο.


Αν και έχουν περάσει παραπάνω από εκατό χρόνια από το θάνατό του, ο Άντον Τσέχωφ παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς όλων των εποχών. Η «κυρία με το σκυλάκι», αριστοκράτισσα από την επαρχία, συναντά έναν Μοσχοβίτη φιλόλογο στη Γιάλτα. Ανάμεσα στους δυο παντρεμένους ξεκινά ένας δεσμός που μοιάζει να είναι προϊόν της ρομαντικής ατμόσφαιρας του παραθαλάσσιου θέρετρου. Η λογική επιβάλλει τη διάλυσή του με την επιστροφή στην πεζή πραγματικότητα. Ωστόσο ο Ντμίτρι Γκούρωφ διαπιστώνει πως αυτή η γυναίκα έχει κάτι που δεν τον αφήνει να την ξεχάσει. Στο γνωστότερο και, ίσως το αρτιότερο, διήγημά του ο Τσέχωφ αναλύει αριστοτεχνικά την ένταση των συναισθημάτων και την αλλαγή στην καρδιά και τη συμπεριφορά των δύο πρωταγωνιστών, δημιουργώντας μια αξέχαστη ιστορία παθιασμένου έρωτα.


ΓΙΟΖΕΦ ΜΠΡΟΝΤΣΚΙ
Το τραγούδι του εκκρεμούς

Έχουν πει ότι οι μεγαλύτεροι πεζογράφοι είναι οι ποιητές. Στην περίπτωση του Μπρόντσκι αυτό αληθεύει πέρα για πέρα. Η οικονομία του λόγου και το ανάλαφρο ύφος του αφήνουν ένα άρωμα ιδιοφυΐας, που διασώζεται στη μεταφορά του κειμένου από γλώσσα σε γλώσσα. Το δοκιμιακό πεντάγωνο που σας παραδίδουμε εδώ μεταφρασμένο αναφέρεται σε θέματα που αφορούν στην Ελλάδα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Την Ελλάδα του Καβάφη, την Ελλάδα του Βυζαντίου, τη μούσα Κλειώ, την ελληνική γλώσσα του Μάρκου Αυρήλιου, αλλά και την ελληνική ποιητική παράδοση που διαπνέει τα έργα των κορυφαίων Λατίνων ποιητών.


ΙΒΑΝ ΜΠΕΛΟΥΚΙΝ
Ο βαρκάρης του Βόλγα

Ήταν Φεβρουάριος του 1917. Οι Μεγάλοι Δούκες και τα ζωηρά μέλη της Δούμας σχολίαζαν τα γεγονότα μέσ' τ' αρχοντικά τους νυχθημερόν. Μιλούσανε πια στα φανερά για την εκθρόνιση του Τσάρου, Νικολάου Β΄, που ήθελε σώνει και καλά να κλείσει ειρήνη με τους Γερμανούς. Σκόπευαν μάλιστα ν' ανακηρύξουν κάποιον άλλο Ρομανόφ, για να συνεχίσει τον πόλεμο.
Του κάκου η Τσαρίνα κι η κόρη της γράφανε γράμματα γεμάτα αγωνία στον Τσάρο να επιστρέψει απ' το μέτωπο. Εκείνος τους απαντούσε πως είχε εμπιστοσύνη στο στρατό του.
Ο στρατός όμως δεν είχε πια την πειθαρχία του παλιού καιρού. Οι στρατιώτες λιποτακτούσαν ομαδικά κι επιστρέφανε στα χωριά τους, παρ' όλο που τους τουφέκιζαν τα τοπικά στρατοδικεία. Σ' όλα τα μέρη κραύγαζαν για τα δεινά που είχε φέρει ο πόλεμος.

Ν.Β. ΓΚΟΓΚΟΛ
Βραδιές στο Μετόχι

Οι "Βραδιές στο μετόχι κοντά στην Ντικάνκα" εκδόθηκαν πρώτη φορά το 1831-1832 και έγιναν αποδεκτές από τον Α. Σ. Πούσκιν, έκαναν δε τον συγγραφέα πολύ γνωστό. Οι "Βραδιές στο μετόχι κοντά στην Ντικάνκα" σηματοδότησαν την αρχή του νέου σταδίου ανάπτυξης της ρωσικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα, εισήγαγαν σ' αυτήν ένα λαϊκό ρεύμα κι έφεραν σε επαφή το ρώσο αναγνώστη με τον ουκρανικό λαό και την ποίησή του.

 GOGOLNIKOLAJVASILIEVIC
Το ημερολόγιο ενός τρελού. Το παλτό. Το πορτραίτο

Τα τρία έργα του συγγραφέα που τόσο αγαπήθηκαν, συχνά ανεβαίνουν στα θέατρα όλου του κόσμου με μεγάλη ανταπόκριση στο κοινό. Συγκεκριμένα, το "Ημερολόγιο ενός τρελού" γράφτηκε σε μορφή ημερολογίου, "Το παλτό" και το "Πορτραίτο" είναι διηγήματα. Ο τρόπος έκφρασης, η εξωτερίκευση των συναισθημάτων των ηρώων, οι συμβολισμοί είναι τα κύρια συστατικά που κάνουν τους αναγνώστες να νιώθουν κάτι από τον ευατό τους στις αράδες αυτών των έργων, αγγίζοντάς τους στο έπακρον. Γι' αυτό ακριβώς και έμειναν αναλλοίωτα στο χρόνο, κατατάσσοντας το συγγραφέα τους στους κλασικούς του είδους.


ΙΒΑΝ ΤΟΥΡΓΚΕΝΙΕΦ
Μια φωλιά των ευγενών

Ο Ιβάν Τουργκένιεφ και στη νουβέλα αυτή είναι κομψοτέχνης της ρωσικής γλώσσας και βαθύς αναλυτής των λεπτών αισθημάτων. Η ευχέρεια του να παρουσιάζει ανάγλυφα την ευγένεια, την καλοσύνη, την τιμιότητα κλπ. των ηρώων του με καταπληκτική ενάργεια ξαφνιάζει τον αναγνώστη. Η ανατομία των χαρακτήρων, η αφέλεια, η άδολη πονηρία τους συγκινούν βαθύτατα. Νέοι και ηλικιωμένοι, άντρες και γυναίκες συζητάνε άνετα, φυσικά, ανθρώπινα. Ο Ιβάν Τουργκένιεφ είναι αριστοτέχνης του διαλόγου, ένας μάγος της συνομιλίας ανάμεσα σε απλούς ανθρώπους πάνω σε απλά θέματα της καθημερινής ζωής...



ΜΑΞΙΜ ΓΚΟΡΓΚΙ
Εξομολόγηση

Τούτο το έργο το είπαν και μπορεί να το πουν "ευαγγέλιο του προλεταριάτου"... Τι ήθελε να δώσει ο Γκόρκι μ' αυτό το βιβλίο; Πού στόχευε; Το είπε ο ίδιος:
"Στο νέο μου μυθιστόρημα προσπάθησα να φωτίσω το δρόμο προς τη συγχώνευση με το σύνολο (...) Κάθε προσωπικότητα - αν είναι ένα μέγεθος πνευματικά υγιές -πρέπει να τείνει προς τον κόσμο και όχι από τον κόσμο. Αυτή είναι η θέση του μυθιστορήματος. Έχω το θάρρος να νομίσω πως το απόδειξα...".


ΜΠΟΡΙΣ ΠΑΣΤΕΡΝΑΚ
Δόκτωρ Ζιβάγκο

Πριν από πενήντα σχεδόν χρόνια έφτασε λαθραία στα χέρια του Ιταλού εκδότη Φελτρινέλλι το σημαντικότερο ρώσικο μυθιστόρημα του εικοστού αιώνα. Το βιβλίο Δόκτωρ Ζιβάγκο παραμένει μια μοναδική αφήγηση των γεγονότων της ρώσικης ιστορίας των πρώτων δεκαετιών του εικοστού αιώνα, μια μεγάλη ερωτική ιστορία και ένα χρονικό εντάσεων, απογοητεύσεων, αλλά και ελπίδας, που μόνο η οξυδερκής συνείδηση ενός μεγάλου συγγραφέα μπορεί να συλλάβει. Ο Μπορίς Παστερνάκ, το μεγαλύτερο παιδί μιας οικογένειας καλλιτεχνών, γεννήθηκε στη Μόσχα το 1890 και γνώρισε από νωρίς το πνευματικό κλίμα της προ-επαναστατικής Ρωσίας με τους ζωγράφους, συγγραφείς και μουσικούς φίλους των γονιών του να αποτελούν τους οικοδιδασκάλους του. Ολοκληρωμένος μουσικός και προικισμένος ζωγράφος, σπουδάζει Νομικά και Φιλοσοφία, και ενώ φαίνεται πως θα ακολουθήσει ακαδημαϊκή σταδιοδρομία, γίνεται ποιητής. Μέχρι τον θάνατό του το 1960, θα προσπαθεί να παραμείνει πιστός στις καλλιτεχνικές του αρχές και στους διωκόμενους φίλους του, χωρίς να αρνείται την σοβιετοποιημένη πατρίδα του. Το 1958 του απονέμεται το Νόμπελ Λογοτεχνίας το οποίο δεν παραλαμβάνει λόγω της στάσης του καθεστώτος της πατρίδα του.


ΝΙΝΑ ΜΠΕΡΜΠΕΡΟΒΑ

Η συνοδός
Το μυθιστόρημα "Η συνοδός" γράφτηκε το 1934 αλλά πρωτοδημοσιεύτηκε στη Γαλλία το 1985, από τη Νίνα Μπερμπέροβα, μια ευκατάστατη Ρωσίδα εμιγκρέ που κατέφυγε στη Δύση μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Το θέμα του αναφέρεται στη σχέση αγάπης/μίσους μεταξύ δύο γυναικών, της ταλαντούχας τραγουδίστριας Μαρίας Νικολάγιεβνα και της συνοδού της στο πιάνο, στην καθημερινή της εξάσκηση και στις παραστάσεις της, νεαρής Σόνιας.

Το μυθιστόρημα εκτός από το θέατρο έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο, το 1992, από τους Luc Beraud (σενάριο) και Claude Miller (σκηνοθεσία), με τις ηθοποιούς Romane Bohringer και Yelena Safonova στους βασικούς ρόλους.

vlepo.org

Σχόλια